اتاق فکر و کنسرسیوم گردشگری؛ مقابله با ایران‌هراسی و بهبود تصویر گردشگری ایران

مصاحبه با خانم دکتر لیلا اژدری – متخضض حوزه استراتژی و بازاریابی صنعت گردشگری ، در حاشیه کنگره دولت چهاردهم و اتاق فکر گردشگری

شما در سخنرانی‌تان به موضوع ایران‌هراسی اشاره کردید. این مسئله چقدر جدی است و واقعاً چه تأثیری بر گردشگری ایران دارد؟ 

مسئله ایران‌هراسی همان‌طور که اشاره کردم، شاید به آن شدتی که ما در داخل کشور تصور می‌کنیم در سطح بین‌المللی وجود نداشته باشد. در حقیقت، آنچه به شکل جدی‌تر در خارج از ایران مطرح است، مسئله "اسلام‌هراسی" است. این پدیده بیشتر ناشی از عملکرد گروه‌های افراطی مثل داعش، القاعده و طالبان است که طی دو دهه اخیر با انجام حملات تروریستی، به ایجاد ترس و نفرت از کشورهای اسلامی دامن زده‌اند. بنابراین، بسیاری از افرادی که به دنبال سفر به کشورهای مسلمان هستند، به خاطر این جو عمومی دچار تردید می‌شوند. اما در مورد ایران، باید گفت که تصویر کلی که در ذهن بسیاری از مردم جهان وجود دارد، با تاریخ و تمدن غنی کشورمان پیوند خورده است. بسیاری ایران را به عنوان یک کشور با فرهنگ عمیق و متنوع می‌شناسند و این موضوع باعث می‌شود ایران‌هراسی به شکلی که ممکن است در رسانه‌های غربی دیده شود، در میان مردم کشورهای دیگر چندان ملموس نباشد. البته این به معنای نادیده گرفتن برخی مشکلات نیست؛ کشورهای غربی گاهی اطلاعیه‌هایی مبنی بر هشدارهای امنیتی برای سفر به ایران منتشر می‌کنند، به ویژه در مواقع خاص مثل شورش‌های داخلی یا مسائل امنیتی. با این حال، این اقدامات بیشتر موقتی هستند و به محض برقراری ثبات، وضعیت به حالت عادی بازمی‌گردد.

به نظر شما ایران‌هراسی چگونه ایجاد شده و چطور می‌توانیم با آن مقابله کنیم؟

 ایران‌هراسی تا حدودی توسط رسانه‌های خارجی تقویت شده است. اما آنچه مهم است، این است که مقابله با این پدیده نیازمند یک رویکرد چندجانبه و هماهنگ در سطح ملی است. این موضوع تنها با تکیه بر یک وزارتخانه، مثل وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، قابل حل نیست. مقابله با ایران‌هراسی نیاز به همکاری گسترده بین تمام نهادهای دولتی، از وزارت خارجه تا رسانه‌ها و حتی سازمان‌های فرهنگی و هنری دارد. ما به یک استراتژی ملی و چندبخشی نیاز داریم که از تمامی ابزارهای موجود برای بهبود تصویر ایران در جهان استفاده کند.

یکی از بهترین ابزارهایی که می‌توانیم از آن بهره ببریم، "دیپلماسی عمومی" است. ما نیاز داریم که از شخصیت‌های فرهنگی، هنری، ورزشی و حتی علمی کشورمان به عنوان سفیران فرهنگی استفاده کنیم. این افراد می‌توانند در نقش سفیران غیررسمی ایران، به جهان تصویری واقعی از ایران و فرهنگ ما ارائه دهند. هنرمندان، نویسندگان، فیلم‌سازان و ورزشکاران می‌توانند با حضور در رویدادهای بین‌المللی و ایجاد تعاملات فرهنگی، به شکلی مؤثر با ایران‌هراسی مقابله کنند. برای مثال، فیلم‌سازان ما می‌توانند با ساخت فیلم‌هایی که ایران را از زاویه‌های متفاوت و مثبت نشان می‌دهد، به ایجاد تغییر در دیدگاه‌های جهانی کمک کنند.  

بیشتر بخوانید:‌

زمان تغییر با تکنوکراسی

فردوسی؛ پل مشترک گردشگری ایران و تاجیکستان

به نقش رسانه‌ها در این میان اشاره کردید. چه انتظاری از رسانه‌ها در این زمینه دارید؟

 رسانه‌ها بدون شک یکی از مهم‌ترین ابزارها برای مقابله با ایران‌هراسی هستند. متأسفانه یکی از مشکلات اساسی ما این است که هنوز یک استراتژی مشخص و کارآمد برای استفاده از رسانه‌ها در تبلیغ و معرفی گردشگری ایران نداریم. این ضعف به وضوح در نحوه استفاده ما از رسانه‌های بین‌المللی و حتی داخلی برای به تصویر کشیدن ایران به چشم می‌خورد. باید به خاطر داشته باشیم که در دنیای امروز، رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های ویدئویی، به یکی از تأثیرگذارترین ابزارها در شکل‌دهی به افکار عمومی تبدیل شده‌اند. در این زمینه، باید به سمت تولید محتوای جذاب و حرفه‌ای برای معرفی ایران حرکت کنیم. شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، توییتر و یوتیوب می‌توانند ابزارهای قدرتمندی برای انتقال تصویر مثبت از ایران به سراسر جهان باشند. بسیاری از گردشگران بالقوه، قبل از انتخاب مقصد سفر خود، به این شبکه‌ها مراجعه می‌کنند تا اطلاعات دست اول و تجربیات دیگران را بررسی کنند. اگر ما بتوانیم محتوای جذاب و به‌روزی از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی ایران در این فضاها ارائه دهیم، مطمئناً می‌توانیم دیدگاه‌های جهانی را به سمت مثبتی تغییر دهیم. علاوه بر این، استفاده از شخصیت‌های معتبر و شناخته‌شده در سطح بین‌المللی، مانند هنرمندان، ورزشکاران و شخصیت‌های فرهنگی، می‌تواند تأثیر بسیار زیادی داشته باشد. این افراد می‌توانند با استفاده از شبکه‌های اجتماعی خود و یا از طریق شرکت در رویدادها و مصاحبه‌ها، صدای ایران را به گوش جهانیان برسانند و تصویری مثبت و جذاب از کشورمان ایجاد کنند.

آیا استفاده از ابزارهای فرهنگی نیز می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد؟ 

قطعاً. ابزارهای فرهنگی از جمله مؤثرترین راه‌ها برای مقابله با ایران‌هراسی هستند. ما باید از ظرفیت‌های فرهنگی و هنری خود به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم. ایران دارای میراث فرهنگی غنی و متنوعی است که می‌تواند به عنوان یک عامل کلیدی در تعاملات فرهنگی جهانی نقش‌آفرینی کند. ما می‌توانیم از نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری، جشنواره‌های فیلم، نمایشگاه‌های صنایع‌دستی و موسیقی برای نشان دادن این غنای فرهنگی استفاده کنیم. همچنین، از طریق توسعه گردشگری فرهنگی، می‌توانیم به مردم جهان نشان دهیم که ایران کشوری امن، دوست‌داشتنی و پر از فرهنگ‌های متنوع است. به این ترتیب، می‌توانیم بسیاری از تصورات منفی و پیش‌فرض‌های غلط را که ممکن است در ذهن برخی گردشگران خارجی وجود داشته باشد، تغییر دهیم. در نهایت، مقابله با ایران‌هراسی یک فرآیند زمان‌بر است که نیاز به تلاش‌های مستمر در حوزه‌های مختلف دارد. اگر بتوانیم از تمامی ظرفیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای خود به خوبی استفاده کنیم، مطمئناً می‌توانیم تصویری متفاوت و مثبت از ایران در سطح جهانی ایجاد کنیم و نقش مؤثری در جذب گردشگران خارجی داشته باشیم.