هم‌افزایی تمدنی برای منشور کوروش
تصویب جهانی منشور کوروش در یونسکو؛ اعتراف جهان به ریشه‌های ایرانی حقوق بشر و صلح
پایگاه خبری سفرنویسان — تصویب رسمی منشور کوروش بزرگ در مجمع عمومی یونسکو، فراتر از یک رویداد فرهنگی محسوب می‌شود؛ بلکه اعترافی جهانی به جایگاه جاودانه این سند به‌عنوان نخستین اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر است که در قلب تمدن ایران باستان متولد شد. این تصویب، که در چهل‌و‌سومین کنفرانس عمومی یونسکو (قرارداد شماره ۴۳ C/۵۲) به رأی گذاشته شد، با همکاری مشترک جمهوری اسلامی ایران، جمهوری تاجیکستان و جمهوری عراق محقق شد و بازتابی از تعهد سه کشور به احیای ارزش‌های مشترک تمدنی محسوب می‌شود.
سیدرضا صالحی‌امیری، رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران، در پیامی رسمی این رخداد را «لحظه‌ای ماندگار در حافظه فرهنگی ایران و جهان» خواند و افزود:
«یونسکو در سند رسمی خود، منشور کوروش را نمادی از خرد و تدبیر سیاسی در تاریخ بشر دانسته است؛ متنی که از مرز زمان و مکان فراتر می‌رود و پلی است میان اخلاق و سیاست؛ میان گذشته و آینده و میان ملت‌ها و وجدان جهانی.»
وی ادامه داد:
«منشور کوروش یادآور آن است که مفهوم آزادی، احترام به تنوع فرهنگی، بازسازی جوامع و نیایشگاه‌ها و همزیستی میان ادیان، ریشه‌ای عمیق در ایران دارد و تمدن این سرزمین، در طول تاریخ، پرچم‌دار گفت‌وگو، مدارا، عدالت و دارای روح معنوی بوده است.»
صالحی‌امیری ضمن تشکر از «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، کمیسیون ملی یونسکو در ایران، دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در یونسکو و تمامی اندیشمندان، دیپلمات‌ها و مدیران فرهنگی که در تحقق این دستاورد جهانی سهم داشتند»، از جمهوری تاجیکستان و جمهوری عراق به‌عنوان «دو شریک فرهنگی و تمدنی» تقدیر کرد و تصریح نمود:
«هم‌افزایی فرهنگی میان ایران، تاجیکستان و عراق، نمادی از پیوندهای تمدنی و تعهد مشترک ملت‌ها به صلح، عدالت و همزیستی انسانی است. منشور کوروش امروز نه‌فقط یادگار گذشته، بلکه سرمایه‌ای برای آینده بشریت است؛ چراغی که مسیر خرد، عدالت و گفت‌وگوی تمدن‌ها را روشن نگاه می‌دارد.»
در پایان پیام خود، وی خاطرنشان کرد:
«تصویب منشور کوروش در یونسکو، بازتاب وجدان تاریخی ملتی است که همواره در جست‌وجوی صلح و کرامت انسانی بوده است. این رخداد یادآور آن است که میراث‌فرهنگی ایران، بنیانی زنده برای آینده بشریت است.»
مطالب مرتبط
ثبت ۶۰۱ اثر تاریخی فارس در فهرست ملی: گامی بلند در حفظ میراث فرهنگی
تلاش برای توسعه گردشگری و میراث فرهنگی در خراسان جنوبی
گفتمانی با اصالت تاریخی: واژه‌های کوروش، سکوت‌های صلح
در موازات این توافق فراملی، علی دارابی، قائم‌مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در پیامی جداگانه به مناسبت ۲۵۵۰مین سالگرد منشور حقوق بشر کوروش اظهار داشت:
«در جهانی که هنوز صدای انسانیت را می‌شنود، نام کوروش، دوباره از دل تاریخ برمی‌خیزد؛ یادآور روزی که آزادی، عدالت و کرامت انسان، در خاک ایران به واژه بدل شد. منشور کوروش، نخستین اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر، نه یک سند باستانی، بلکه پیمانی جاودانه میان انسان‌هاست.»
دارابی افزود:
«در آن روزگار که قدرت‌ها از عدالت بی‌خبر بودند، او از حقِ زیستن، از انتخابِ ایمان، و از امنیتِ اندیشه سخن گفت.»
او همچنین یونسکو را به‌خاطر شناخت رسمی این منشور (در سند ۴۳ C/۵۲) و اشاره به آن به‌عنوان «یکی از نخستین متون مکتوب حقوق بشر جهان» ستود و تشکر خود را از نهادهای دخیل از جمله وزارت علوم، کمیسیون ملی یونسکو، و نمایندگی ایران در پاریس ابراز کرد:
«ابتکار مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان و عراق، نمادی از پیوند فرهنگی ملت‌هایی است که از یک ریشهٔ تمدنی برآمده‌اند و امروز پیام‌آور صلح و همزیستی‌اند.»
دارابی، که همچنین رئیس شورای حکام مرکز یونسکویی میراث ناملموس تهران است، با اشاره به تفاسیر فلسفی و دینی، گفت:
«در فرهنگ ما، روح کوروش هنوز زنده است. در نوروزِ امید، در مهرگانِ عدالت، در نغمه‌های صلح و در آیینِ مهربانی. پاسداری از کرامت انسان، خود والاترین میراث فرهنگی ماست و چنان‌که علامه طباطبایی در تفسیر المیزان آورده است؛ شاید کوروش همان ذوالقرنینِ قرآن باشد؛ مردی که خرد و ایمان را در خدمت عدالت و انسانیت به‌کار گرفت.»
ارفعی: مردی که با واژه‌ها جنگید تا صدای کوروش را زنده کند
در پس این افتخار جمعی، نام مردی کم‌گو اما بسیار کنشگر برجسته می‌شود: عبدالمجید ارفعی، زبان‌شناس و پژوهشگر ایرانی که نخستین کسی بود که منشور کوروش را از زبان بابلی (آکدی) به فارسی ترجمه کرد. در دهه ۱۳۵۰، ارفعی در آمریکا، هنگامی‌که روی گل‌نبشته‌های تخت‌جمشید کار می‌کرد، از روی مولاژ منشور کوروش (نسخه‌ای دقیق از اصل اثر موجود در موزه بریتانیا) توانست متن بابلی را واژه‌به‌واژه رمزگشایی و ترجمه کند. او که در دانشگاه شیکاگو زبان‌های ایلامی و آکدی را فراگرفته بود، این کار را با «دقتی وسواس‌گونه» و درکی عمیق از ساختار زبان‌های باستانی انجام داد.
ارفعی خاطرنشان می‌کرد:
«در سراسر منشور، کوروش از کوچاندن مردم یا ستم سخن نگفته است. او از صلح، آرامش و بازگرداندن مردمان به خانه‌هایشان حرف می‌زند.»
ترجمهٔ او نه‌تنها اولین دریچه‌ای شد برای خوانش مستقیم سخنان کوروش توسط ایرانیان، بلکه پلی میان گذشته و امروز شد. ارفعی در این مسیر تا مرز از دست‌دادن بینایی پیش رفت، اما هرگز دست از کار خود بر نداشت. وی می‌گفت:
«زبان‌های باستانی را مثل کودکی که تازه الفبا می‌آموزد یاد گرفتم. اما همین کودکِ کوچک، مرا به جهان کوروش و داریوش برد.»
امروز، با رسمیت‌یافتن منشور کوروش در سطح جهانی، نام ارفعی به‌عنوان یکی از بازسازان هویت فرهنگی ایران، در کنار نام کوروش می‌درخشد. ترجمه‌ای که نه در لندن و نه در پاریس، بلکه در دل جامعه‌ای از پژوهشگران ایرانی، با عشق به خاک و تاریخ، متولد شد.
مطالب مرتبط
پیام انتخابات جامعه تورگردانان برای آینده صنعت
انتخابات جامعه تورگردانان ایران با حضور مدیران جوان تر، آغازگر پوست اندازی در مدیریت گردشگری و نشانه ای از تحول نسل و نگرش در این صنعت است.
گردشگری ایران: موانع و مطالبات؛ نگاهی به چالش‌های پیش روی صنعت توریسم کشور
چالش ها و فرصت های صنعت گردشگری ایران: از جبران خسارات کرونا تا نیاز به راهبردی یکپارچه. امیرحسین مزینی فر، مشاور سرمایه گذاری دریایی، مطالبات کلیدی ا...
تهران میزبان اولین اجلاس جهانی گردشگری شهری سازمان UN Tourism
معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و دبیرکل سازمان گردشگری ملل متحد (UN Tourism) در جاکارتا، توافقنامه برگزاری اولین اجلاس بین الم...
دیدگاه ها