گفت و گو با سرکار خانم رقیه حاتمی پور فرشی مدیر عامل هلدینگ گردشگری فلامینگو

گردشگری سلامت: تنها با دانش و تخصص می‌توان به این صنعت پویا و حساس وارد شد! 

شاید برایتان هم جالب باشد بدانید که گردشگری، با وجود زیبایی‌اش، یک صنعت حساس و تخصصی است. اما متاسفانه، بسیاری از افراد بدون در نظر گرفتن نیاز به آموزش و مهارت، فکر می‌کنند می‌توانند به راحتی وارد این عرصه شوند. این موضوع در حوزه گردشگری سلامت ، که مستقیماً به سلامت و زندگی افراد مربوط می‌شود، بیشتر نگران‌کننده است.

خدمات پزشکی، بستر بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها، و حتی تعامل با بیماران خارجی، همه نیازمند دانش تخصصی و تجربه هستند. اما متأسفانه، برخی افراد (که به آنها "دلال" می‌گوییم) بدون هیچ دانش و آگاهی، تنها به دنبال کسب درآمد، وارد این بازار می‌شوند. حتی برخی از فعالان قدیمی این حوزه نیز، بدون به‌روزرسانی دانش و تطبیق خود با استانداردهای بین‌المللی، ادامه فعالیت می‌دهند.

برای درک بهتر این چالش‌ها و راه‌حل‌های آن، مجله سفرنویسان در یک گفت‌وگوی اختصاصی با خانم رقیه حاتمی‌پور فرشی ، مدیرعامل هلدینگ گردشگری فلامینگو، فعال برجسته در حوزه گردشگری و رئیس انجمن دوستی ایران و استرالیا، قدم نهاده است. این مصاحبه، فرصتی است برای کشف حقایق و یادگیری از تجربیات ایشان در توسعه حرفه‌ای و استانداردسازی صنعت گردشگری سلامت.

• چگونه می‌توان با استانداردسازی خدمات، آموزش نیروی متخصص و حذف دلالان غیرمجاز، چالش‌های موجود در گردشگری سلامت ایران را برطرف کرد و جذب گردشگران بین‌المللی را افزایش داد؟

گردشگری سلامت به عنوان یکی از شاخه‌های پرطرفدار گردشگری در جهان، به دلیل ارائه خدمات درمانی با کیفیت و قیمت مناسب، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. ایران نیز به دلیل سابقه طولانی در حوزه پزشکی و درمان، از جایگاه ویژه‌ای در این زمینه برخوردار است. پیش از این‌که گردشگری سلامت به صورت نظام‌مند مطرح شود، افراد مختلف به صورت مستقل و انفرادی برای دریافت خدمات پزشکی به ایران مراجعه می‌کردند. این موضوع حتی در خاطرات بین‌المللی نیز ثبت شده است؛ به طوری که در نمایشگاه‌های بین‌المللی سلامت، بازدیدکنندگان از کشورهای مختلف خواستار تأسیس بیمارستان‌های ایرانی در کشورشان بودند. این تمایل به ویژه در کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای عضو GCC مشهودتر بوده است.

در سال‌های اخیر، وزارت بهداشت و درمان با همکاری سازمان میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی، گام‌های مهمی در جهت توسعه گردشگری سلامت برداشته‌اند. این همکاری منجر به تصویب مجوزهایی شده که به شرکت‌ها و آژانس‌های مجاز این امکان را می‌دهد تا به صورت سازمان‌یافته، تعاملات لازم با پزشکان، بیمارستان‌ها و کادر پزشکی برقرار کنند. این شرکت‌ها مسئولیت برنامه‌ریزی برای جذب گردشگران سلامت، از مبدا حرکت تا انجام هماهنگی‌های لازم برای تور درمانی، را بر عهده دارند. با این حال، این صنعت همچنان با چالش‌هایی مواجه است. یکی از بزرگ‌ترین این چالش‌ها، وجود دلالان و شرکت‌های غیرمجازی است که بدون داشتن صلاحیت و مجوز، مستقیماً افراد را به بیمارستان‌ها یا پزشکان معرفی می‌کنند. این موضوع به ویژه در مورد کشورهایی که شهروندانشان نیاز به ویزا برای ورود به ایران ندارند، بیشتر دیده می‌شود.

برای کشورهایی که شهروندانشان نیاز به ویزای ایران یا ویزای سلامت دارند، کنترل‌های لازم توسط سازمان میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی و وزارت امور خارجه انجام می‌شود. اما متاسفانه در مورد کشورهایی مانند عراق و ترکیه که شهروندان آن‌ها بدون ویزا می‌توانند وارد ایران شوند، این نوع آسیب‌ها وجود دارد. این موضوع باعث شده است که شرکت‌های معتبر و مجوزدار در این حوزه، در برابر رقابت ناعادلانه دلالان غیرمجاز، تقریباً منزوی شوند. این دلالان با ارائه قیمت‌های پایین‌تر و شرایطی که خارج از استانداردهای صحیح است، به این صنعت آسیب می‌زنند.

برای توسعه پایدار گردشگری سلامت در ایران، برنامه‌ریزی دقیق و شناخت صحیح تقاضای گردشگران سلامت توسط شرکت‌ها و آژانس‌های معتبر این حوزه ضروری است. اگر پزشکان و بیمارستان‌ها با قیمت‌های منصفانه و استانداردهای بالا معرفی شوند، ایران می‌تواند به یک مقصد جهانی برای گردشگران سلامت تبدیل شود. این پتانسیل در حال حاضر نه تنها در منطقه خاورمیانه، بلکه در کشورهای دورتری مانند آمریکای جنوبی و شمالی نیز وجود دارد. با این حال، برای رسیدن به این هدف، نیاز به همراهی تمام ذی‌نفعان و بهبود ساختارهای موجود در این حوزه است.

• چگونه می‌توان با استانداردسازی بیمارستان‌ها و اخذ گواهینامه IPD، کیفیت خدمات گردشگری سلامت در ایران را به سطح بین‌المللی ارتقا داد و جذب گردشگران خارجی را افزایش داد؟

یکی از چالش‌های مهم در توسعه گردشگری سلامت، وجود استانداردهای بین‌المللی در بیمارستان‌ها است. برای معرفی بیماران به بیمارستان‌ها، الزامی است که این مراکز دارای گواهینامه IPD (International Patient Department) باشند. این گواهینامه نشان‌دهنده آمادگی بیمارستان در ارائه خدمات به بیماران خارجی و رعایت استانداردهای بهداشتی جهانی است. متاسفانه در حال حاضر، تعداد بیمارستان‌هایی که این گواهینامه را دارند محدود است و این موضوع به عنوان یکی از موانع اصلی در جذب گردشگران سلامت مطرح است.

در بیمارستان‌های دولتی که معمولاً دارای گواهینامه IPD هستند، امکان دسترسی به اتاق عمل، نوبت عمل و سایر خدمات پزشکی به دلیل فشار بالای بیماران داخلی، بسیار دشوار است. بنابراین، بیشتر به بیمارستان‌های خصوصی مراجعه می‌شود که البته خود این بیمارستان‌ها نیز باید شرایط لازم را برای ورود به بازار گردشگری سلامت فراهم کنند. بیمارستان‌های خصوصی باید هر چه سریع‌تر استانداردهای بین‌المللی را رعایت کرده و گواهینامه‌های لازم از جمله IPD را اخذ کنند تا بتوانند در این صنعت حضور موثری داشته باشند. این امر نه تنها به توسعه گردشگری سلامت کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش اعتبار و رقابت‌پذیری این بیمارستان‌ها در سطح بین‌المللی نیز خواهد شد.

برای رسیدن به این هدف، همکاری نزدیک بین بخش‌های مختلف از جمله وزارت بهداشت، بیمارستان‌ها و شرکت‌های مجاز گردشگری سلامت ضروری است. تنها با ایجاد زیرساخت‌های مناسب و رعایت استانداردهای بین‌المللی می‌توان امیدوار بود که ایران به عنوان یک مقصد قابل اعتماد در حوزه گردشگری سلامت شناخته شود و بتواند سهم بیشتری از این بازار جهانی را به خود اختصاص دهد.

• آیا استانداردهای فعلی بیمارستان‌های ایران می‌توانند اعتماد بیماران خارجی را جلب کرده و ایران را به عنوان مقصدی قابل اطمینان در گردشگری سلامت مطرح کنند؟

در پاسخ به اینکه چگونه می‌توانیم استانداردهای لازم برای توسعه گردشگری سلامت را تضمین کنیم، باید گفت که ما به عنوان شرکت‌های فعال در این حوزه، وظیفه داریم تا بیمارستان‌ها یا مراکز پزشکی را بر اساس شاخص‌های وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی ارزیابی کنیم. یکی از این استانداردها، وجود گواهینامه IPD (International Patient Department) است که نشان‌دهنده آمادگی مراکز درمانی برای پذیرش بیماران خارجی است. وقتی ما بیمارستان یا کلینیکی را انتخاب می‌کنیم که دارای این گواهینامه باشد، به این معناست که این مرکز حداقل استانداردهای لازم را برای ارائه خدمات پزشکی به بیماران بین‌المللی دارد.

خوشبختانه تاکنون متقاضیانی که از طریق ما به ایران آمده‌اند، هیچ‌گونه مشکلی نداشته‌اند. ما سعی کرده‌ایم از لحظه فرود تا زمان خروج، بهترین خدمات را به این افراد ارائه دهیم. از جابجایی و اسکان در بهترین اماکن استفاده کرده‌ایم تا از بروز مشکلاتی مانند آلودگی‌های پس از عمل پیشگیری شود. تاکنون هیچ‌یک از بیماران ما دچار عوارض جانبی مانند آلودگی پس از عمل نشده‌اند و همه‌ی آن‌ها با موفقیت جراحی‌ها یا خدمات پزشکی مورد نیازشان را دریافت کرده‌اند و ایران را ترک کرده‌اند. در حال حاضر نیز چندین بیمار که اخیراً وارد کشور شده‌اند، در حال بستری و دریافت خدمات درمانی هستند. این موفقیت‌ها نشان‌دهنده اهمیت رعایت استانداردها و همکاری با مراکز معتبر پزشکی است که می‌تواند به توسعه گردشگری سلامت در ایران کمک کند.

• آیا ایجاد یک سامانه متمرکز بین وزارت بهداشت، بیمارستان‌ها، آژانس‌ها و هتل‌ها می‌تواند به استانداردسازی گردشگری سلامت در ایران کمک کند و دلالان را از بازار خارج نماید؟

برای توسعه گردشگری سلامت در ایران، آموزش در تمام زمینه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. کشور ما به استانداردهای آموزشی در حوزه‌های مختلف از جمله بیمارستان‌ها، هتل‌داری، خدمات آژانس‌ها و حتی گردشگری سلامت نیاز دارد. کادری که با بیماران خارجی در مراکز پزشکی سروکار دارد، باید تحت آموزش‌های تخصصی قرار گیرد. این آموزش‌ها بسیار دقیق و تخصصی هستند و نقش پیشانی‌کار را ایفا می‌کنند. زیرا وقتی زحمت جذب و آوردن بیمار خارجی کشیده می‌شود، مداخله مستقیم در کار پزشکی توسط آژانس‌ها صورت نمی‌گیرد و این وظیفه به تیم پزشکی و کادر پزشکی سپرده می‌شود. بنابراین، ساده‌ترین اقدامات مانند پذیرش در بیمارستان و رعایت اصول همراهی با بیمار باید به صورت حرفه‌ای انجام شود.

اغلب بیماران خارجی به تنهایی به ایران می‌آیند و علاوه بر نیاز به خدمات پزشکی، به یک نوع پرستاری معنوی و همراهی روانی نیز نیاز دارند. بنابراین، آموزش‌ها باید به‌صورت توامان بین کادر پزشکی، کادر خدمات‌دهنده و آژانس‌های مربوطه انجام شود. افرادی که برای این کار انتخاب می‌شوند نباید از افراد معمولی آژانس باشند که تنها کارهایی مانند تور، ویزا و رزرو هتل انجام می‌دهند. بلکه باید افرادی باشند که به زبان بیمار مسلط هستند، قادر به پاسخگویی به سوالات او باشند و کل فرآیند کار را از ابتدا تا انتها به‌خوبی بشناسند و بر آن مسلط باشند. این رویکرد می‌تواند به افزایش کیفیت خدمات و رضایت بیماران خارجی کمک کند و به توسعه گردشگری سلامت در ایران منجر شود.

• چه مدت طول می‌کشد تا با همکاری دانشگاه‌ها و صنعت، کادر متخصص گردشگری سلامت در ایران به استانداردهای بین‌المللی برسد و چگونه می‌توان این فرآیند را تسریع کرد؟

تا چند دهه پیش، رشته گردشگری در دانشگاه‌های ایران وجود نداشت. با ظهور نیازهای جدید و الزامات صنعت گردشگری، دانشگاه‌ها به تدریج رشته‌های مرتبط با گردشگری را راه‌اندازی کردند. در ابتدا، گرایش‌های این رشته محدود بود، اما امروزه طیف گسترده‌تری از گرایش‌ها در دانشگاه‌ها ارائه می‌شود که به نسبت قبل، نیازهای صنعت گردشگری را بهتر پوشش می‌دهد. با این حال، همچنان نیاز به همکاری تنگاتنگ بین سازمان‌های مرتبط با گردشگری و مراکز علمی و آکادمیک احساس می‌شود.

برای توسعه گردشگری سلامت در ایران، لازم است که این همکاری‌ها تقویت شوند. به عنوان مثال، کشور ترکیه که در زمینه گردشگری سلامت پیشرفت قابل توجهی داشته است، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای روی تبلیغات، آموزش و تربیت نیروی متخصص انجام داده است. اگر بخواهیم به این سطح از توسعه دست یابیم، باید گرایش‌های تخصصی مرتبط با گردشگری سلامت را در دانشگاه‌ها تقویت کنیم. ایجاد این گرایش‌ها نه تنها به تربیت نیروهای متخصص کمک می‌کند، بلکه خلأهای موجود در آژانس‌ها و کادر درمان را نیز برطرف می‌کند.

همکاری سازمان میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی کشور با دانشگاه‌ها یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در این زمینه انجام شود. البته بخش خصوصی نیز می‌تواند دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی با استفاده از اساتید مجرب برگزار کند، اما این دوره‌ها به دلیل مقطعی بودن، تنها می‌توانند نیازهای فعلی را برطرف کنند و نمی‌توانند جایگزین آموزش‌های دانشگاهی شوند. بنابراین، ایجاد گرایش‌های تخصصی در دانشگاه‌ها ضروری است تا نیروهای متخصص و آموزش‌دیده‌ای تربیت شوند که بتوانند به طور مؤثر در توسعه گردشگری سلامت نقش ایفا کنند.

• برای توسعه پایدار گردشگری سلامت در ایران، چقدر زمان لازم است تا با تعریف و اجرای دوره‌های دانشگاهی تخصصی، کادر متخصص و آموزش‌دیده‌ای تربیت شود که نیازهای این صنعت را به طور کامل پوشش دهد؟

برای توسعه گردشگری سلامت در ایران، دوره‌های آموزشی تخصصی باید در مقاطع مختلف دانشگاهی تعریف و اجرا شوند. طبق برآوردها، حتی اگر این دوره‌ها به صورت کاربردی طراحی شوند، حداقل یک تا دو سال زمان نیاز است تا نتایج ملموسی مشاهده شود. مهم‌تر از همه این است که دانشجویان رشته گردشگری سلامت باید از تعریف این حوزه گرفته تا جزئیات مختلف آن را در دانشگاه به طور جامع فرا بگیرند.

در حال حاضر، بسیاری از آژانس‌ها به دلیل کمبود نیروی متخصص، مجبور به برگزاری کلاس‌های موقت یا توجیه کادر موجود هستند که این موضوع نمی‌تواند راه‌حلی بلندمدت باشد. اگر بخواهیم گردشگری سلامت را به عنوان یک رشته تخصصی پول‌ساز و پایدار در حوزه گردشگری مطرح کنیم، وجود نیروی آموزش‌دیده و متخصص ضروری است. این نیروها باید در دانشگاه‌ها تربیت شوند تا بتوانند به طور مؤثر در این صنعت نقش ایفا کنند و به توسعه آن کمک کنند.

• آیا تعریف استانداردهای مشخص و تربیت نیروهای متخصص می‌تواند به ایجاد سیستمی شبیه به IPD برای آژانس‌ها و هتل‌ها در گردشگری سلامت کمک کند؟

یکی از چالش‌های اصلی در توسعه گردشگری سلامت در ایران، کمبود نیروی متخصص و آموزش‌دیده در آژانس‌ها است. در حال حاضر، بسیاری از آژانس‌ها برای پاسخگویی به مکاتبات و خدمات به بیماران خارجی، از نیروهای عادی استفاده می‌کنند که صرفاً دانستن زبان کافی نیست. این موضوع باعث می‌شود که کیفیت خدمات پایین بیاید و نیاز به تربیت کادری حرفه‌ای که دارای گواهینامه و استانداردهای مشخص باشد، بیشتر احساس شود.

برای حل این مشکل، لازم است که شاخص‌ها و استانداردهای مشخصی برای آموزش و ارزیابی نیروها تعریف شود و کادرها بر اساس درجه‌بندی‌های مشخصی طبقه‌بندی شوند. این کادرها باید علاوه بر دانستن زبان، توانایی جوابگویی به نیازهای تخصصی بیماران خارجی را داشته باشند و با فرآیندهای گردشگری سلامت آشنایی کامل داشته باشند. ایجاد چنین کادری می‌تواند به بهبود کیفیت خدمات و افزایش رضایت بیماران خارجی کمک کند و به توسعه پایدار این صنعت منجر شود.

• آیا اعمال استانداردهایی مشابه IPD برای آژانس‌ها و هتل‌ها می‌تواند به رفع چالش‌های موجود در گردشگری سلامت ایران کمک کند و ورود عناصر غیرمجاز به این بازار را محدود کند؟

چالش‌های موجود در حوزه گردشگری سلامت ایران، نیازمند بررسی دقیق و اتخاذ راهکارهای مؤثر است. از جمله این چالش‌ها، ورود آژانس‌های غیرمجاز به بازار گردشگری سلامت است. متاسفانه در ابتدای توسعه این صنعت، آژانس‌هایی که صلاحیت ورود به این حوزه را نداشتند، با صدور ویزای سلامت به صورت غیراصولی، بازار را تحت تأثیر قرار دادند. این اقدامات نه تنها باعث شکستن نظم بازار شده است، بلکه مشکلات دیگری را نیز به همراه داشته است. به عنوان مثال، برخی افراد از این ویزاها برای مقاصدی غیر از درمان، مانند گردشگری یا کارهای شخصی، سوءاستفاده کرده‌اند. بنابراین، اعمال کنترل‌ها و سخت‌گیری‌های لازم برای صدور مجوز سلامت، کاملاً ضروری و مثبت تلقی می‌شود. هر بخش باید در جایگاه خود عمل کند و از ورود عناصر غیرمجاز به این بازار جلوگیری شود.

در حوزه هتل‌ها نیز مشکلاتی وجود دارد که نیازمند توجه است. برخی هتل‌ها به دلیل نگرانی از پیامدهایی مانند خونریزی بعد از عمل یا آلودگی امکانات، از پذیرش گردشگران سلامت امتناع می‌کنند. این دیدگاه نه تنها محدودکننده است، بلکه با اصول گردشگری سلامت همخوانی ندارد. بیمارانی که در دوره نقاهت قرار دارند، نیاز به سرویس‌دهی دقیق و همکاری کامل دارند. اما متاسفانه در برخی موارد، هتل‌ها حتی اجازه ورود پرستار یا ارسال دارو و غذا به اتاق بیمار را نمی‌دهند. این رویکرد باعث می‌شود که مسافران به جای استفاده از هتل‌های استاندارد، به خانه‌ها یا آپارتمان‌های غیراستاندارد سوق داده شوند. این موضوع نه تنها از نظر سلامت بیماران مناسب نیست، بلکه از دیدگاه اصول گردشگری و امنیت نیز قابل قبول نیست.

برای حل این مشکلات، لازم است که همه ذی‌نفعان، از جمله آژانس‌ها، هتل‌ها و سازمان‌های مرتبط، همکاری لازم را انجام دهند. این همکاری می‌تواند به بهبود کیفیت خدمات، افزایش رضایت بیماران و توسعه پایدار گردشگری سلامت در ایران کمک کند.

• آیا توسعه پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های مشخص می‌تواند به تسهیل فرآیندهای وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی کمک کرده و گردشگری سلامت ایران را به عنوان یک برند بین‌المللی مطرح کند؟

در حال حاضر، یکی از دستاوردهای مهم در حوزه گردشگری سلامت، بهبود فرآیند صدور ویزاها است. خوشبختانه با همکاری مؤثر وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی، این فرآیند در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود. سرعت عمل بالای وزارت امور خارجه در این زمینه بسیار قابل تحسین است و نشان‌دهنده تعهد و پشتکار کارکنان این نهادها است. از این رو، از تمام همکاران وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی که در ایجاد این هماهنگی‌ها نقش داشته‌اند، تشکر و قدردانی می‌کنیم. این پیشرفت می‌تواند به جذب بیشتر گردشگران سلامت به ایران کمک کند و زمینه‌ساز توسعه این صنعت باشد.

• آیا هماهنگی بین وزارت میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی و وزارت بهداشت تاکنون به اندازه کافی مؤثر بوده است که فرآیندهای گردشگری سلامت را تسریع کند و موانع را از میان بردارد؟

همواره بحث‌ها و گفت‌وگوهایی بین وزارت میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وجود داشته است. با این حال، به نظر می‌رسد که وزارت میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی باید الزامات تسریع در آموزش، هماهنگی بیمارستان‌ها و صدور گواهینامه IPD را از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در قالب تفاهم‌نامه‌ها، قراردادها و اسناد بالادستی درخواست کند. اگر وزارت میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی قصد دارد توسعه گردشگری سلامت را به عنوان یکی از محورهای مهم اقتصادی و اعتباری کشور دنبال کند، باید به طور جدی به این موضوع بپردازد. توسعه این حوزه نه تنها ارزآوری قابل توجهی برای کشور خواهد داشت، بلکه اعتبار و شهرت بین‌المللی نیز به ایران خواهد آورد.

• آیا استانداردسازی و آموزش تخصصی برای تورگردانان و هتل‌داران می‌تواند به توسعه پایدار گردشگری سلامت در ایران کمک کند و نقش وزارت میراث فرهنگی را در این زمینه تقویت کند؟

در ادامه بحث پیرامون نقش وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، باید اشاره کرد که دانشگاه‌ها و مراکز علمی نیز در تدوین استانداردها و ارائه آموزش‌های تخصصی نقش بسزایی دارند. وزارت میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی باید در سطح کلان بر این مراکز تأکید کند تا به طور جدی در این حوزه فعالیت کنند. این وزارتخانه قدرت و توان لازم را دارد تا به هدایت، مسیردهی و نظارت دقیق بر اجرای استانداردها بپردازد. تا زمانی که ما به عنوان یک آژانس یا موسسه گردشگری به تنهایی درگیر این فرآیندها باشیم، نمی‌توانیم به طور مؤثر این استانداردها را هدایت کنیم. اما وزارتخانه می‌تواند با ایجاد سازوکارهای لازم و نظارت صحیح، محیطی مناسب فراهم کند که تمام ذی‌نفعان در این حوزه به نقطه‌ای از آرامش و اطمینان برسند. این رویکرد می‌تواند به توسعه پایدار گردشگری سلامت در ایران کمک کند.

• آیا تکمیل زنجیره خدمات گردشگری سلامت با اتصال بخش‌های مختلف مانند هتل‌ها، بیمارستان‌ها و بیمه‌های مسئولیت می‌تواند به رفع موانع موجود و افزایش اطمینان گردشگران کمک کند؟

در توسعه گردشگری سلامت، تمام بخش‌ها باید به صورت یک پازل به هم متصل باشند تا فرآیند به درستی اجرا شود. در این پازل، وزارت میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی نقش کلیدی در مدیریت ویزا و پرمیشن‌های ورود به کشور دارد. همچنین، همکاری این وزارتخانه با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضروری است. از سوی دیگر، مراکز علمی و دانشگاه‌ها نیز باید در تدوین استانداردها و آموزش نیروهای متخصص مشارکت داشته باشند. علاوه بر این، عوامل اجرایی مانند هتل‌ها، راهنمایان، آژانس‌های مسافرتی معتبر و شرکت‌های بیمه نیز باید در این شبکه قرار گیرند.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های این پازل، موضوع بیمه است که از دو جنبه باید مورد توجه قرار گیرد: اول، بیمه مسئولیت که از زمان ورود مسافر تا خروج او، امنیت وی را تضمین می‌کند. دوم، بیمه حوادث سفر که شامل حوادث غیرمنتظره در بین راه است و ربطی به درمان مسافر ندارد. این بیمه‌ها باید توسط آژانس‌ها برای مسافران خود در نظر گرفته شوند تا در صورت وقوع حوادث غیرمعمول، بتوانند ضایعات احتمالی را جبران کنند. این رویکرد می‌تواند به افزایش اطمینان و رضایت گردشگران سلامت کمک کند و زمینه‌ساز توسعه پایدار این صنعت باشد.

• آیا ایجاد زنجیره‌ای قوی از خدمات استاندارد و اطلاع‌رسانی دیجیتال می‌تواند پدیده دلال‌گری را در صنعت گردشگری سلامت ایران کاهش دهد؟

تا زمانی که نتوانیم اطلاع‌رسانی کافی درباره خدمات استاندارد خود در رسانه‌ها و پلتفرم‌های معتبر حوزه گردشگری انجام دهیم، پدیده دلال‌گری در این صنعت ادامه خواهد داشت. دلیل این موضوع این است که متقاضیان هنگام جستجوی گردشگری سلامت ایران باید بتوانند در بالاترین سطح نتایج جستجوی گوگل به اطلاعات دقیق و قابل اعتماد دسترسی داشته باشند. این اطلاعات باید شامل آژانس‌های تاییدشده با استانداردها و گواهینامه‌های معتبر باشد، به‌طوری که حتی شماره گواهینامه‌ها نیز درج شده و قابل مشاهده باشند. علاوه بر این، آژانس‌ها باید ملزم به قرار دادن ترجمه‌های دقیق این اطلاعات باشند تا برای مخاطبان بین‌المللی نیز قابل فهم باشد.

در نمایشگاه‌ها و هر رویدادی که حضور پیدا می‌کنیم، باید تأکید کنیم که متقاضیان از آژانس‌های لایسنس‌دار استفاده کنند و این پیام را به طور گسترده به مخاطبان برسانیم. در دنیای امروز، دیگر نیازی به هزینه‌های سنگین تبلیغات کاغذی نیست. بلکه باید مرکزی برای اطلاع‌رسانی دیجیتال و مجازی وجود داشته باشد که ایران بتواند تمام مزیت‌های خود در حوزه‌های مختلف، از جمله گردشگری سلامت و گردشگری تاریخی، را در بالاترین سطح به کاربران نشان دهد. این رویکرد نه تنها به معرفی آژانس‌های معتبر کمک می‌کند، بلکه می‌تواند جلوی فعالیت آژانس‌های فاقد مجوز و دلال‌ها را نیز بگیرد.

• آیا ایجاد یک سامانه متمرکز گردشگری سلامت می‌تواند به معرفی خدمات پزشکی ایران در سطح جهانی و جذب گردشگران بین‌المللی کمک کند؟

دقیقاً همان‌طور که اشاره شد، استفاده از لغت "سامانه متمرکز" بسیار اصولی و دقیق است و منظور من نیز همین بود. این سامانه باید به گونه‌ای طراحی شود که مشابه بسیاری از سیستم‌های حرفه‌ای، خدمات گردشگری سلامت را به طور کامل پوشش دهد و سفارتخانه‌های ما را به مراجعین معرفی کند. این پلتفرم باید شامل تمام اجزای خدمات گردشگری سلامت باشد تا هر فردی از هر نقطه‌ای از جهان بتواند به راحتی اطلاعات مورد نیاز خود را جستجو کرده و پیدا کند، حتی اگر قصد رزرو فوری نداشته باشد.

علاوه بر اطلاع‌رسانی‌های کلی درباره آژانس‌های مسافرتی مجاز و عوامل اجرایی، باید اطلاعات کوتاهی نیز درباره قابلیت‌های عمومی گردشگری سلامت در ایران وجود داشته باشد. به عنوان مثال، می‌توان به این نکته اشاره کرد که پزشکان ایرانی در ۱۵ رشته خاص، درجه یک هستند. عمل‌های قلب، جراحی‌های استخوان، چشم و همچنین عمل‌های زیبایی در ایران نه تنها از قیمت مناسبی برخوردارند، بلکه کیفیت خدمات پزشکان ما نیز در سطح جهانی شناخته شده و بسیار عالی است. ذکر این اولویت‌ها و نقاط قوت در سامانه متمرکز، می‌تواند به ایجاد انگیزه در متقاضیان خارجی کمک کند و تصویری مثبت از ایران به عنوان مقصدی ایده‌آل برای گردشگری سلامت ایجاد کند.

• آیا همکاری بین وزارت‌ها، بیمارستان‌ها، هتل‌ها و نیروهای متخصص می‌تواند به ایجاد یک سامانه جامع ملی گردشگری سلامت و افزایش اعتبار ایران در سطح بین‌المللی کمک کند؟

برای توسعه گردشگری سلامت در ایران، باید به این نکته اهمیت داد که از نیروهای آموزش‌دیده و متخصص در این حوزه استفاده کنیم. این رویکرد نه تنها به بهبود کیفیت خدمات کمک می‌کند، بلکه باعث تشویق دیگران به آموزش و مجهز شدن به دانش روز می‌شود. تخصص‌گرایی در همه زمینه‌ها، به‌ویژه در حوزه‌ای حساس و مهم مثل گردشگری سلامت، ضروری است. اگر بتوانیم این فرهنگ را در صنعت گردشگری تقویت کنیم، قطعاً شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در جذب گردشگران خارجی و افزایش اعتبار ایران به عنوان یک مقصد برتر برای گردشگری سلامت خواهیم بود.