توسعه پایدار گردشگری

رویکردی مثبت در جهت کاهش عوارض ناشی از تعاملات پیچیده میان فعالان گردشگری، گردشگران، محیط و جامعه میزبان گردشگری است. بدون شک برای داشتن برنامه‌ریزی کاربردی و مدیریت کارآمد در صنعت گردشگری، می‌بایست سه اصل را در تصمیم‌سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها لحاظ کنیم: 

  ۱-گردشگری باید همچون فعالیت‌های اقتصادی دیگر، به‌عنوان یک گزینه توسعه اقتصادی پایدار در نظر گرفته شود. 

۲-صنعت گردشگری باید همچون صنایع دیگر، از پایگاه داده‌ها و اطلاعات موثق، برای به رسمیت درآوردن، بررسی و نظارت بر فرایندهای مرتبط با بنگاه‌های اقتصادی دیگر برخوردار باشد.

 ۳-توسعه گردشگری باید به شیوه‌ای مبتنی بر اصول توسعه پایدار صورت گیرد.  

حقایق غیر قابل انکار در مورد گردشگری:

۱- با وجود اینکه در بسیاری از منابع از گردشگری به مثابه صنعتی پاک و بدون دود، یاد می شود، در صورت عدم داشتن سیاست گذاری‌های کارآمد، توسعه گردشگری می‌تواند به صدمات شدید محیط زیستی و اجتماعی در جامعه میزبان منجر گردد. 

۲- میزان توسعه‌یافتگی گردشگری کشورها رابطه مستقیمی با مصرف کننده بودن گردشگری دارد و متعاقب آن مقیاس، گستره و ماهیت تقاضای گردشگری از چالش‌های مهم پیش روی گردشگری به شمار می آید. 

۳- در توسعه گردشگری محلی یا منطقه‌ای، ساختار، مقیاس و کیفیت روابط‌بالقوه در گردشگری، بر میزان مشارکت و مسئولیت پذیری اجتماعی بسیار تاثیرگذارند. 

چالش‌های موجود در توسعه گردشگری پایدار:

 ۱- گردشگری صنعتی مصرف‌گرا است و نیازمند به توسعه زیرساخت‌های مهم از جمله اقامتگاه‌های مناسب، زیرساخت‌های کارآمد، حمل و نقل ملی، بین شهری و بین المللی، حفاظت از محیط زیست و ... است. 

۲- گردشگری، به استفاده بیش از حد منابع منجر می‌گردد که در برنامه‌ریزی‌ها و استراتژی‌های کارآمد، می‌بایست مبانی گردشگری سبز و اصول حفاظت از محیط زیست با آموزش به فعالان گردشگری، جامعه میزبان و گردشگران لحاظ گردد. 

۳- بنگاه‌های اقتصادی کوچک و خصوصی، بیشترین سهم از فعالان گردشگری را به خود اختصاص می‌دهند، همواره با آموزش مستقیم و غیرمستقیم مدیران و کارکنان آنها، می توان پیشینه‌سازی منافع کوتاه مدت آنها را رقم بزنیم. 

۴- گردشگری صنعتی جهانی چندبخشی و کنترل ناپذیر است. 

۵- بیشترین درصد گردشگران بین المللی، تمایل به استراحت، لذت، تفریح و خوش‌گذرانی دارند و کارکردن و کسب درآمد در سفر برای آنها معنایی ندارد.

 ۶- تجربیات ناشی از سفر، اگر چه در نظام اقتصاد بین المللی، بخشی از صادرات یک کشور و یا دولت محسوب می‌شود، اما خدمات قابل ارائه، همزمان با تولید، مصرف شده و غیرقابل ذخیره‌اند.

بیشتر بخوانید:

گردشگری و توسعه پایدار

مقایسه گردشگری پایدار با دیگر انواع گردشگری

ابزارهای گردشگری پایدار

 توسعه پایدار گردشگری در ایران: 

صنعت نسبتا نوپای گردشگری در ایران، به دلایل متعدد از جمله تغییرات متعدد مدیریتی، غیرمرتبط بودن تخصص‌ها و رشته‌های تحصیلی کارمندان شاغل در سازمان‌ها و وزارتخانه‌های متولی به هنگام استخدام، تحریم‌ها و  هشت سال جنگ‌تحمیلی، روزهای نامساعد و فراز و فرودهای بسیار زیادی را به خود دیده است.  

مهم‌ترین اقدامات برای بهبود کیفیت خدمات گردشگری در ایران:

۱- آموزش حرفه‌ای و هدف‌مند فعالان، نقش‌آفرینان و ارائه‌دهندگان خدمات در سطوح مختلف عملیاتی گردشگری، از جمله راهنمایان، واحدهای اقامتی، دفاتر خدمات مسافرتی، کارشناسان گردشگری و متعاقب آن، ارتباط سازنده میان دانشگاه‌ها و بازار‌کار است. 

۲- سندهای چشم انداز فقط نوشته شده و آمارهای گردشگری دقیقه‌ی نودی، با ایجاد زیرساخت‌های الکترونیک مناسب در به روز کردن اطلاعات و برقراری ارتباط راهبردی میان وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌ها با بخش خصوصی به روند و فرایندی عملیاتی تر مبدل گردیده و گام‌هایی مطمئن در نیل به اهداف تعیین شده برداشته خواهد شد. 

۳- برگزاری رخدادهای علمی و فرهنگی در قالب طرح‌ها و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت در سطح محلی، منطقه‌ای و ملی و انتشار گزارش‌ها و دستاوردهای به دست آمده در پایگاه ملی اینترنتی گردشگری. 

۴- برگزاری نمایشگاه‌ها و بازارچه‌های فصلی صنایع دستی و محصولات فرهنگی

 ۵- تاسیس سازمان‌های بازارسازی و بازاریابی مقصد، در قالب کیوسک‌های گردشگری در فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های قطار و سطح شهرها.

 ۶- تاسیس کتابخانه الکترونیک ملی گردشگری و امکان دسترسی تاثیرگذاران و ارائه دهندگان خدمات گردشگری به منابع موثق و به روز گردشگری ملی و بین المللی برای توسعه فردی و سازمانی فعالان این صنعت در ایران. 

۷- صیانت از فرصت شغلی راهنمایان تور و مدیران فنی بند "ب" با بررسی و نظارت بر عملکرد بازار از طریق بازرسان رسمی و افتخاری. 

۸- طراحی و اجرای دوره‌های بهبود یافته راهنمایان گردشگری؛ از آنجا که این شغل، ماهیتی عملیاتی و مدیریتی دارد متقاضی فرصت شغلی راهنمایان تور می‌بایست همزمان با پشت سرگذاشتن دروس تئوری مختلف، دوره راهبردی و تکمیلی یک ساله "دستیار راهنما" را تجربه کرده و در نهایت با حضور در کمیته فنی، موفق به دریافت کارت راهنمای گردشگری شوند.

 ۹- تاسیس پایانه‌های هوشمند گردشگری در مقاصد گردشگری پرتقاضا، جهت ساماندهی آمارها و بهبود کیفیت خدمات گردشگری ملی و ورودی.

 ۱۰- مدیریت مقاصد گردشگری به‌ویژه منابع طبیعی، با محدود کردن ورود گردشگران، گشت و همراهی و نظارت بر عملکرد گروه‌ها به هنگام دیدار و اقامت. 

در مجموع مهم‌ترین شاخص‌های توسعه پایدار گردشگری در ایران، تولید محتوای مستند و الکترونیک کردن بسیاری از زیرساخت‌ها، برای داشتن آمارهای واقعی و در نهایت تصمیم‌سازی‌های سازنده‌تر خواهد بود.