پنج‌شنبه، 20 آذر 1404 - 11:17

اقتصاد چرخشی در هتلداری: پایان زباله، آغاز سودآوری و پایداری

اقتصاد چرخشی در هتلداری: پایان زباله، دوام کسب وکار و بازگشت سرمایه (ROI). بیاموزید چگونه با هوش مصنوعی (Winnow) و تکنولوژی MBR، مصرف آب و ضایعات غذا را کاهش دهید. نقشه راه اجرایی...
تبلیغات

اقتصاد چرخشی (Circular Economy) در هتل: پایان مفهوم «زباله»

مقدمه: بحران خطی و ضرورت گذار پارادایمی

صنعت هتلداری و گردشگری در برهه‌ای حساس از تاریخ خود قرار دارد. مدلی که برای دهه‌ها موتور محرک این صنعت بوده است—مدل خطی که بر مبنای استخراج بی‌رویه منابع، تبدیل آن‌ها به خدمات و محصولات، و در نهایت دفع آن‌ها به عنوان «زباله» استوار بود—دیگر نه از نظر اکولوژیکی پایدار است و نه از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر. مفهوم «زباله» در واقعیت یک خطای طراحی است; در طبیعت چیزی به نام زباله وجود ندارد و خروجی یک سیستم، ورودی سیستم دیگر است. گزارش حاضر با رویکردی عمیق و تخصصی، تلاش می‌کند تا مفهوم اقتصاد چرخشی (Circular Economy) را به عنوان تنها راهکار نجات‌بخش و سودآور برای آینده صنعت هتلداری تشریح کند.

در حالی که جهان با بحران‌های سه‌گانه تغییرات اقلیمی، از دست دادن تنوع زیستی و آلودگی دست‌ و پنجه نرم می‌کند، صنعت گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین صنایع جهان، نقشی دوگانه ایفا می‌کند: هم به عنوان قربانی این تغییرات (نابودی مقاصد طبیعی) و هم به عنوان یکی از مسببان اصلی آن. با این حال، با ظهور تکنولوژی‌های نوین، تغییر در رفتار مصرف‌کنندگان و فشارهای قانونی، پارادایم جدیدی در حال شکل‌گیری است که در آن هتل‌ها دیگر مراکزی برای مصرف نیستند، بلکه به هاب‌هایی برای احیای منابع، تولید انرژی و حمایت از جوامع محلی تبدیل می‌شوند. پایان مفهوم زباله، آغاز عصر جدیدی از بهره‌وری و نوآوری در مهمان‌نوازی است.


فصل اول: کالبدشکافی اقتصاد جهانی گردشگری (۲۰۲۳-۲۰۲۵)

برای درک عمق نیاز به تغییر، ابتدا باید مقیاس و تأثیر اقتصادی صنعت گردشگری را در سال‌های اخیر بررسی کنیم. داده‌های معتبر از سال ۲۰۲۳ تا اوایل ۲۰۲۵ نشان‌دهنده بازگشتی قدرتمند، اما همراه با هشدارهای جدی است.

 بهبود پس از همه‌گیری و رکوردهای جدید

بر اساس گزارش‌های جامع شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) و بارومتر سازمان گردشگری ملل متحد (UN Tourism)، سال ۲۰۲۴ نقطه عطفی در بازگشت کامل صنعت گردشگری به دوران پیش از همه‌گیری کووید-۱۹ بوده است.

  • آمار ورود گردشگران: در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴، ورود گردشگران بین‌المللی رشدی ۲۰ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۳ داشته است. این رشد خیره‌کننده باعث شده تا صنعت به ۹۷ درصد از سطح فعالیت خود در سال ۲۰۱۹ (قبل از همه‌گیری) برسد.

  • حجم مسافران: تخمین زده می‌شود که تنها در سه ماهه اول ۲۰۲۴، بیش از ۲۸۵ میلیون گردشگر بین‌المللی در سراسر جهان جابجا شده‌اند. این حجم عظیم از جابجایی انسانی، فشار بی‌سابقه‌ای بر زیرساخت‌های مقاصد، منابع آب و سیستم‌های مدیریت پسماند وارد می‌کند.

  • پیش‌بینی ۲۰۲۵: داده‌های اولیه برای سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که روند رشد ادامه دارد. در بازه ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵، ورود گردشگران بین‌المللی ۵ درصد نسبت به سال ۲۰۲۴ افزایش یافته و حتی ۳ درصد فراتر از سطح سال ۲۰۱۹ رفته است. این بدان معناست که ما رسماً وارد دوران جدیدی از رشد گردشگری شده‌ایم که از رکوردهای تاریخی عبور کرده است.

 سهم گردشگری در اقتصاد جهانی (GDP) و اشتغال

گردشگری تنها یک فعالیت تفریحی نیست، بلکه ستون فقرات اقتصاد جهانی است.

  • سهم در GDP: در سال ۲۰۲۳، گردشگری مستقیماً حدود ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل داد. با احتساب اثرات غیرمستقیم و القایی، سهم کلی سفر و گردشگری در اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۴ به رقم خیره‌کننده ۱۰.۹ تریلیون دلار رسید که معادل ۱۰ درصد از کل اقتصاد جهان است.

  • پیش‌بینی دهه آینده: شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۳۴، سهم این صنعت به ۱۶ تریلیون دلار برسد که معادل ۱۱.۴ درصد از کل اقتصاد جهانی خواهد بود.

  • اشتغال‌زایی: در سال ۲۰۲۴، این بخش از ۳۵۷ میلیون شغل در سراسر جهان پشتیبانی کرده است. این یعنی تقریباً یک شغل از هر ۱۰ شغل در سطح کره زمین به طور مستقیم یا غیرمستقیم به گردشگری وابسته است. این آمار نشان‌دهنده پتانسیل عظیم صنعت برای ایجاد رفاه اجتماعی است، اما همزمان آسیب‌پذیری آن را در برابر ناپایداری‌های زیست‌محیطی نشان می‌دهد.

 تحلیل منطقه‌ای: خاورمیانه پیشتاز رشد

در میان مناطق مختلف جهان، خاورمیانه عملکردی استثنایی داشته است.

  • رشد خاورمیانه: این منطقه قوی‌ترین رشد نسبی را تجربه کرده است، به طوری که ورود گردشگران در آن ۳۶ درصد فراتر از سطح سال ۲۰۱۹ رفته است. این در حالی است که بسیاری از کشورهای منطقه با چالش‌های ژئوپلیتیک روبرو بوده‌اند. این رشد سریع در منطقه‌ای که ذاتاً با کمبود منابع آب و چالش‌های اقلیمی (گرما و خشکی) مواجه است، ضرورت پیاده‌سازی اقتصاد چرخشی را دوچندان می‌کند. ایران به عنوان بخشی از این اکوسیستم منطقه‌ای، پتانسیل بالایی برای جذب این جریان گردشگری دارد، مشروط بر اینکه زیرساخت‌های پایداری را توسعه دهد.

  • آسیا و اقیانوسیه: منطقه آسیا و اقیانوسیه نیز با بازگشایی کامل مرزها، به عنوان موتور محرک رشد جهانی عمل کرده و در سال ۲۰۲۴ نقش کلیدی در افزایش آمارهای جهانی داشته است.

چالش‌های زیست‌محیطی و فشار بر منابع

رشد اقتصادی صنعت گردشگری هزینه‌های زیست‌محیطی سنگینی دارد که اگر مدیریت نشود، می‌تواند موجودیت خود صنعت را تهدید کند.

  • انتشار کربن: صنعت گردشگری مسئول حدود ۸ تا ۱۰ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان است. بخش اعظمی از این انتشار مربوط به حمل‌ونقل است، اما هتل‌ها و اقامتگاه‌ها نیز سهم قابل توجهی در مصرف انرژی و تولید کربن دارند.

  • بحران زباله: بخش مهمان‌نوازی یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زباله است. برای مثال، در انگلستان، هتل‌ها و رستوران‌ها سالانه ۲.۸ میلیون تن زباله تولید می‌کنند که ۱.۱ میلیون تن آن زباله غذایی است. این زباله‌ها نه تنها منابع هدر رفته هستند، بلکه مدیریت آن‌ها هزینه‌های سنگینی را بر دوش شهرداری‌ها و کسب‌وکارها می‌گذارد.

  • مصرف آب: هتل‌ها به طور متوسط چندین برابر خانوارها آب مصرف می‌کنند. در مناطق کم‌آب، این موضوع می‌تواند منجر به تعارض با جوامع محلی شود.


فصل دوم: مبانی نظری و فلسفی اقتصاد چرخشی در مهمان‌نوازی

اقتصاد چرخشی (Circular Economy - CE) فراتر از بازیافت است. این یک تغییر سیستماتیک در نحوه طراحی، تولید و مصرف است. در حالی که مدل خطی بر پایه «استخراج، ساخت، مصرف، دورریز» (Take-Make-Waste) استوار است، اقتصاد چرخشی به دنبال جدا کردن رشد اقتصادی از مصرف منابع محدود است.

 گذار از خطی به چرخشی

در صنعت هتلداری، مدل خطی به معنای خرید مبلمان ارزان قیمت با عمر کوتاه، استفاده از ظروف یک‌بار مصرف، و دور ریختن غذای اضافی بوفه است. در مقابل، مدل چرخشی هتل را به عنوان یک اکوسیستم زنده می‌بیند که در آن جریان مواد و انرژی بسته است.

اصول سه‌گانه بنیاد الن مک‌آرتور

بنیاد الن مک‌آرتور (Ellen MacArthur Foundation) که پیشروترین نهاد جهانی در زمینه اقتصاد چرخشی است، سه اصل را برای این مدل تعریف کرده که باید در استراتژی هتل‌ها ادغام شود :

  1. حذف زباله و آلودگی از طریق طراحی (Design out waste and pollution):

    • تفسیر هتلداری: زباله نتیجه یک خطای طراحی است. اگر هتلی شامپوهای کوچک پلاستیکی (Amenities) ارائه می‌دهد، زباله پلاستیکی را در طراحی خدمات خود گنجانده است. حذف این زباله یعنی تغییر طراحی به سمت دیسپنسرهای دیواری قابل شارژ. اگر غذای بوفه دور ریخته می‌شود، منوی بوفه باید بازطراحی شود یا با سیستم سفارش از منو (A la Carte) جایگزین شود.

  2. چرخش محصولات و مواد در بالاترین ارزش (Circulate products and materials):

    • تفسیر هتلداری: مبلمان، ملحفه‌ها و تجهیزات هتل باید تا حد امکان طولانی استفاده شوند. این امر از طریق تعمیر، بازسازی (Refurbishment) و استفاده مجدد (Reuse) محقق می‌شود. به جای دور انداختن موکت‌های کهنه، می‌توان از موکت‌های تایل (Tile) استفاده کرد که تنها بخش آسیب‌دیده‌شان تعویض می‌شود. مدل‌های کسب‌وکار جدید مانند «لیزینگ مبلمان» یا «روشنایی به عنوان خدمت» (Lighting as a Service) در اینجا مطرح می‌شوند.

  3. احیای سیستم‌های طبیعی (Regenerate nature):

    • تفسیر هتلداری: هتل نباید فقط «آسیب نرساند»، بلکه باید «مفید باشد». بازگرداندن مواد مغذی به خاک از طریق کمپوست کردن زباله‌های آلی هتل و استفاده از آن برای رشد مواد غذایی ارگانیک در باغ هتل، نمونه‌ای از احیای طبیعت است.

چرخه‌های بیولوژیک و تکنیکال

در اقتصاد چرخشی، مواد به دو دسته تقسیم می‌شوند و نباید با هم مخلوط شوند:

  • چرخه بیولوژیک: موادی که زیست‌تخریب‌پذیر هستند (مانند غذا، پنبه، چوب). این مواد باید به طبیعت بازگردند (کمپوست یا انرژی زیستی).

  • چرخه تکنیکال: موادی که مصنوعی هستند (مانند پلاستیک، فلزات، شیشه). این مواد باید در چرخه صنعت باقی بمانند و بارها بازیافت یا استفاده مجدد شوند، بدون اینکه کیفیت آن‌ها کاهش یابد.


فصل سوم: انقلاب سیستم‌های غذایی؛ هوش مصنوعی و بیوتکنولوژی

زباله‌های غذایی یکی از بزرگترین چالش‌های صنعت مهمان‌نوازی است. تخمین زده می‌شود که یک‌سوم غذای تولید شده در جهان دور ریخته می‌شود و هتل‌ها سهم بزرگی در این آمار دارند. در اقتصاد چرخشی، پایان مفهوم زباله غذایی به معنای بهره‌گیری کامل از پتانسیل مواد غذایی است.

 بحران ضایعات غذا و انتشار گازهای گلخانه‌ای (Scope 3)

طبق "کاغذ سفید کربن‌زدایی سیستم‌های غذایی هتل" (Decarbonising Hotel Food Systems) که توسط "ائتلاف مهمان‌نوازی پایدار" منتشر شده است، سیستم‌های غذایی مسئول یک‌چهارم انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان هستند. در هتل‌ها، بخش غذا می‌تواند تا ۷۰ میلیون تن CO2 در سال تولید کند. هدف‌گذاری جهانی این است که تا سال ۲۰۳۰، انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط با غذا در این بخش ۳۰ درصد کاهش یابد. این کاهش نه تنها برای محیط زیست حیاتی است، بلکه هزینه‌های عملیاتی هتل را نیز به شدت کاهش می‌دهد.

هوش مصنوعی (AI) در آشپزخانه: تکنولوژی‌های Winnow و Orbisk

دوران ثبت دستی ضایعات غذا به پایان رسیده است. سیستم‌های نوین با استفاده از بینایی ماشین (Computer Vision) و هوش مصنوعی، مدیریت پسماند را متحول کرده‌اند.

سیستم Winnow Vision: چشمان هوشمند آشپزخانه

این سیستم شامل یک دوربین و یک ترازوی هوشمند است که زیر سطل زباله قرار می‌گیرد.

  • مکانیزم عمل: وقتی آشپز ضایعاتی را در سطل می‌ریزد، دوربین از آن عکس می‌گیرد. هوش مصنوعی نوع غذا (مثلاً برنج، گوشت، سبزیجات) را تشخیص می‌دهد و وزن آن را ثبت می‌کند. سپس سیستم ارزش ریالی آن زباله را محاسبه کرده و به سرآشپز گزارش می‌دهد.

  • ویژگی Throw & Go: در نسخه‌های جدید، نیازی به تأیید دستی نیست. هوش مصنوعی به طور خودکار یاد می‌گیرد و تشخیص می‌دهد.

  • نتایج واقعی: هتل‌های ماریوت (Marriott) در اروپا با استفاده از این سیستم در ۵۳ هتل، ضایعات غذایی را ۲۵ درصد کاهش دادند. هتل رافلز سنگاپور در عرض ۶ هفته، ضایعات خود را ۲۹ درصد کاهش داد. به طور کلی، Winnow ادعا می‌کند که می‌تواند هزینه‌های خرید مواد غذایی را ۳ تا ۸ درصد کاهش دهد و ضایعات را به نصف برساند.

 تکنولوژی‌های کمپوست‌سازی در محل (On-site Composting)

در یک هتل چرخشی، پسماند غذایی که قابل پیشگیری نیست، نباید از هتل خارج شود. دستگاه‌های کمپوست‌ساز صنعتی این پسماند را در محل به کود تبدیل می‌کنند.

 

جدول مشخصات فنی دستگاه‌های کمپوست‌ساز هتل

مدل دستگاه

ظرفیت پردازش روزانه

مدت زمان فرآیند

نرخ کاهش حجم

تکنولوژی پردازش

کاربرد پیشنهادی

ECO-30 KSN

۳۰ کیلوگرم

۱۲-۲۴ ساعت

تا ۹۰٪

تجزیه میکروبی هوازی

بوتیک‌هتل‌ها و کافه‌ها

TG-CC-100

۱۰۰ کیلوگرم

۲۴ ساعت

۹۰٪

تجزیه بیومکانیکی

هتل‌های متوسط (۵۰-۱۰۰ اتاق)

ECO-500 KSN

۵۰۰ کیلوگرم

۱۲-۲۴ ساعت

۹۰٪

تجزیه میکروبی با هوای داغ

هتل‌های بزرگ و ریزورت‌ها

ECO-2500 KSN

۲۵۰۰ کیلوگرم

۱۲-۲۴ ساعت

۹۰٪

صنعتی پیشرفته PLC

مجتمع‌های گردشگری عظیم

  • مکانیزم: این دستگاه‌ها از ترکیب گرما، هم‌زدن مکانیکی و میکروارگانیسم‌های خاص (مانند باکتری‌های ترموفیل) استفاده می‌کنند تا فرآیند تجزیه را که در طبیعت ماه‌ها طول می‌کشد، به ۲۴ ساعت کاهش دهند. خروجی دستگاه یک کود خشک، بدون بو و بهداشتی است که می‌تواند مستقیماً در فضای سبز هتل استفاده شود.

 زنجیره تأمین کوتاه و "از مزرعه تا چنگال"

اقتصاد چرخشی بر کوتاه کردن زنجیره‌های تأمین تأکید دارد. هتل‌ها با خرید مستقیم از کشاورزان محلی، بسته‌بندی را کاهش می‌دهند و تازگی مواد را تضمین می‌کنند. اکوکمپ متین‌آباد در ایران نمونه بارز این رویکرد است که مزارع ارگانیک خود را دارد و زنجیره تأمین را به داخل مجموعه منتقل کرده است.


فصل چهارم: مدیریت منابع آب؛ طلای آبی و تکنولوژی‌های بازچرخانی

آب یکی از کمیاب‌ترین منابع در بسیاری از مقاصد گردشگری، به ویژه در ایران و خاورمیانه است. هتل‌ها با مصرف بالای آب (برای دوش، استخر، لاندری و فضای سبز) فشار زیادی بر منابع محلی وارد می‌کنند. در اقتصاد چرخشی، آب یک بار مصرف نمی‌شود، بلکه بارها تصفیه و بازچرخانی می‌گردد.

تکنولوژی بیوراکتور غشایی (MBR): استاندارد طلایی تصفیه

برای بازچرخانی آب در هتل‌ها، تکنولوژی MBR (Membrane Bio Reactor) به عنوان کارآمدترین روش شناخته می‌شود. این سیستم ترکیبی از فرآیند بیولوژیکی (لجن فعال) و فیلتراسیون فیزیکی (غشا) است.

تشریح فنی سیستم MBR

در سیستم‌های سنتی تصفیه فاضلاب، جداسازی لجن از آب توسط حوضچه‌های ته‌نشینی انجام می‌شود که فضای زیادی اشغال می‌کنند و کیفیت خروجی آن‌ها برای استفاده مجدد (Re-use) همیشه مناسب نیست. اما در MBR:

  1. بیوراکتور: فاضلاب وارد مخزنی می‌شود که در آن باکتری‌ها مواد آلی را تجزیه می‌کنند.

  2. غشا (Membrane): غشاهای پلیمری با منافذ بسیار ریز (در حد ۳۸ نانومتر یا ۰.۰۴ میکرون) درون راکتور قرار دارند. آب با استفاده از مکش (Suction) از این غشاها عبور می‌کند، اما باکتری‌ها، ویروس‌ها و ذرات جامد پشت غشا می‌مانند.

مزایای MBR برای هتل‌ها

  • کیفیت خروجی عالی: آب خروجی کاملاً شفاف، بدون بو و عاری از باکتری و ویروس است (تا ۹۹.۹۹۹٪ حذف باکتری). این آب استانداردهای سخت‌گیرانه محیط زیست برای آبیاری فضای سبز و فلاش‌تک‌ها را پاس می‌کند.

  • اشغال فضای کم: به دلیل حذف حوضچه‌های ته‌نشینی ثانویه، پکیج‌های MBR بسیار فشرده هستند و می‌توانند در موتورخانه هتل‌ها نصب شوند.

  • مدولار بودن: ظرفیت سیستم قابل افزایش است.

بازیافت آب خاکستری (Greywater Recycling)

آب خاکستری شامل فاضلاب دوش‌ها، روشویی‌ها و وان‌هاست (بدون فاضلاب توالت و آشپزخانه). این آب آلودگی کمتری دارد و بازیافت آن آسان‌تر است.

  • کاربرد: سیستم‌های بازیافت آب خاکستری آب را جمع‌آوری، تصفیه و ضدعفونی کرده و به سیفون توالت‌ها برمی‌گردانند.

  • صرفه‌جویی: هتلی که از این سیستم استفاده می‌کند، می‌تواند مصرف آب شیرین خود را تا ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش دهد، زیرا حدود ۳۰٪ مصرف آب هتل مربوط به فلاش‌تک توالت است که نیازی به آب شرب ندارد.

  • مثال فنی: پکیج‌های تصفیه مانند AQUALOOP MBR دارای گواهینامه NSF 350 هستند و می‌توانند آب خاکستری را برای استفاده مجدد در فلاش‌تک و آبیاری تصفیه کنند.


فصل پنجم: انرژی و محیط ساخته شده؛ به سوی ساختمان‌های انرژی صفر

ساختمان هتل‌ها مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی هستند. رویکرد چرخشی در اینجا به معنای طراحی ساختمان‌هایی است که انرژی خود را تولید می‌کنند و اتلاف انرژی را به حداقل می‌رسانند.

 معماری همساز با اقلیم و مصالح بومی

در ایران، معماری سنتی درس‌های بزرگی برای اقتصاد چرخشی دارد.

  • هتل پارسیان قلعه‌گنج (هتل کپری): این هتل در منطقه قلعه‌گنج کرمان، بر اساس معماری بومی «کپر» ساخته شده است. تمامی اتاق‌ها (کپرها) از شاخ و برگ درختان نخل (داز) که در منطقه فراوان است ساخته شده‌اند. این یعنی مصالحی کاملاً تجدیدپذیر، بومی و زیست‌تخریب‌پذیر. در پایان عمر، این مصالح به طبیعت باز می‌گردند و زباله ساختمانی تولید نمی‌کنند. این اوج مفهوم "Cradle to Cradle" (از گهواره به گهواره) در معماری است.

  • هتل لاله کندوان: این هتل در دل صخره‌های آتشفشانی کوه سهند تراشیده شده است. سنگ‌های ضخیم به عنوان عایق حرارتی طبیعی عمل می‌کنند (جرم حرارتی بالا)، که باعث می‌شود هتل در تابستان خنک و در زمستان گرم بماند، و نیاز به انرژی برای تهویه مطبوع را به شدت کاهش دهد.

مدیریت هوشمند انرژی (BMS)

سیستم‌های مدیریت ساختمان (BMS) با استفاده از اینترنت اشیاء (IoT)، مصرف انرژی را در زمان واقعی پایش و بهینه می‌کنند.

  • سنسورهای حضور: در اتاق‌های هتل، سنسورها حضور مهمان را تشخیص می‌دهند. اگر اتاق خالی باشد، سیستم تهویه و روشنایی به حالت صرفه‌جویی می‌رود.

  • کلیدواژه‌های انرژی: در هتل داد یزد، استفاده از پنل‌های خورشیدی در سال ۱۳۹۵ آغاز شد. این نیروگاه خورشیدی سالانه از انتشار ۴۴۰ تن گاز گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند و معادل نجات ۱۷۱۰ اصله درخت است.27 این آمار نشان می‌دهد که حتی در بافت تاریخی، می‌توان از تکنولوژی مدرن برای پایداری بهره برد.


فصل ششم: حذف پلاستیک و مدیریت جریان مواد

پلاستیک‌های یک‌بارمصرف نماد فرهنگ "دورریز" هستند. "ابتکار جهانی پلاستیک در گردشگری" (GTPI) چارچوبی را برای حذف این مواد فراهم کرده است.

استراتژی‌های حذف و جایگزینی

  • حذف: اقلامی مانند نی، همزن، قاشق و چنگال پلاستیکی باید حذف شوند.

  • جایگزینی: بطری‌های کوچک شامپو (Amenities) با دیسپنسرهای بزرگ و قابل شارژ جایگزین می‌شوند. این کار نه تنها زباله را کاهش می‌دهد، بلکه هزینه‌های خرید هتل را نیز تا ۳۰٪ کم می‌کند.

  • نوآوری: استفاده از تکنولوژی RFID در بطری‌های قابل شارژ (مانند سیستم Good Filling) به هتل‌ها اجازه می‌دهد تا میزان مصرف را دقیقاً ردیابی کنند و فرآیند پر کردن مجدد را بهینه کنند.

 مدل‌های «محصول به عنوان خدمت» (PaaS)

در اقتصاد چرخشی، مالکیت محصول اهمیت کمتری دارد. هتل‌ها می‌توانند به جای خرید لامپ، "نور" بخرند (مانند مدل فیلیپس). تأمین‌کننده مسئول نصب، تعمیر و بازیافت لامپ‌ها است. این مدل انگیزه تولیدکننده را برای ساخت محصولاتی با عمر طولانی افزایش می‌دهد. در مورد مبلمان و تشک‌ها نیز مدل‌های لیزینگ در حال گسترش هستند که تضمین می‌کنند مواد در پایان عمر محصول بازیافت می‌شوند.


مطالعات موردی جامع؛ ایران و جهان

بررسی دقیق پیشگامان این عرصه، الگوی عملی برای سایر هتل‌ها فراهم می‌کند.

 اکوکمپ کویری متین‌آباد: پیشگام پایداری در ایران

متین‌آباد (نزدیک نطنز) نخستین اکوکمپ ایران است که استانداردهای جهانی پایداری را پیاده‌سازی کرده است.

  • مدیریت پسماند: تفکیک زباله در مبدأ با دقت بالا انجام می‌شود. زباله‌های آلی کمپوست شده و در باغ‌های ارگانیک مجموعه استفاده می‌شوند.

  • انرژی پاک: ۷۰ درصد انرژی آب گرم مصرفی کمپ از طریق آبگرمکن‌های خورشیدی و انرژی بادی تأمین می‌شود.

  • کشاورزی ارگانیک: این مجموعه دارای مزارع ارگانیک است که نیاز رستوران کمپ را تأمین می‌کند (زنجیره تأمین کوتاه).

  • جوایز: دریافت جایزه صلح و محیط زیست دکتر تقی ابتکار (۲۰۱۵) و قرارگیری در لیست ۱۸ سایت برتر جهان توسط UN DESA در سال ۲۰۱۴.

     

 هتل داد یزد: تلفیق سنت و مدرنیته

  • موقعیت: یک هتل ۴ ستاره در بافت تاریخی یزد که ساختمان آن یک گاراژ قدیمی بازسازی شده است (استفاده مجدد تطبیقی یا Adaptive Reuse که خود یک اصل چرخشی است).

  • نیروگاه خورشیدی: نصب پنل‌های فتوولتائیک بر روی بام هتل که بخشی از برق مصرفی را تأمین می‌کند.

  • مدیریت آب: استفاده از سیستم‌های تصفیه فاضلاب برای بازچرخانی آب جهت آبیاری باغچه‌های داخلی هتل در اقلیم خشک یزد.

 نمونه‌های جهانی: سنگاپور و سانفرانسیسکو

  • سنگاپور (هتل رافلز): استفاده از سیستم Winnow برای کاهش ۲۹ درصدی ضایعات غذا و سیستم‌های مدیریت هوشمند ساختمان.

  • سانفرانسیسکو: قانون تفکیک اجباری زباله در سه سطل (سبز برای کمپوست، آبی برای بازیافت، سیاه برای لندفیل). هتل‌ها بر اساس حجم زباله سیاه مالیات می‌دهند، که انگیزه‌ای مالی برای کاهش زباله ایجاد می‌کند.


نتیجه‌گیری و نقشه‌راه اجرایی برای مدیران

اقتصاد چرخشی در هتلداری، یک انتخاب لوکس نیست، بلکه شرط بقا در بازاری است که منابع آن رو به اتمام و مشتریان آن رو به آگاهی هستند. آمارها نشان می‌دهد که این رویکرد بازگشت سرمایه (ROI) مشخصی دارد؛ از کاهش هزینه‌های خرید غذا و انرژی تا افزایش وفاداری مشتریان.

نقشه‌راه پیشنهادی برای مدیران هتل:

  1. ممیزی (Audit): اندازه‌گیری دقیق جریان ورودی و خروجی مواد و انرژی هتل. (زباله ما چیست؟ از کجا می‌آید؟)

  2. اقدامات سریع: حذف پلاستیک‌های یک‌بارمصرف، نصب پرلاتور روی شیرآلات، تفکیک زباله در آشپزخانه.

  3. سرمایه‌گذاری تکنولوژیک: خرید سیستم‌های هوشمند مدیریت غذا (Winnow) و پکیج‌های تصفیه آب (MBR).

  4. فرهنگ‌سازی: آموزش کارکنان و درگیر کردن مهمانان در داستان پایداری هتل.


جداول ضمیمه

جدول ۱: مقایسه سیستم‌های تصفیه فاضلاب هتل (MBR vs Conventional)

 

ویژگی

سیستم لجن فعال سنتی (CAS)

سیستم بیوراکتور غشایی (MBR)

مزیت MBR برای هتل

کیفیت خروجی (TSS)

۱۰-۲۰ میلی‌گرم/لیتر

< ۱ میلی‌گرم/لیتر

آب کاملاً شفاف و بدون ذرات

حذف باکتری/ویروس

نیاز به کلرزنی شدید دارد

حذف فیزیکی تا ۹۹.۹۹٪ (Log 4-5)

ایمنی بالا برای آبیاری

فضای مورد نیاز

زیاد (نیاز به ته‌نشینی)

۵۰٪ فضای کمتر

مناسب برای موتورخانه هتل

هزینه اولیه

پایین

متوسط/بالا

بازگشت سرمایه از طریق کاهش قبض آب

کاربرد پساب

آبیاری درختان غیرمثمر

فلاش‌تانک، آبیاری قطره‌ای، شستشو

حداکثر بازچرخانی آب

 

 

تبلیغات

دیدگاه ها

مطالب مرتبط

تدوین سند جامع برای توسعه گردشگری سبز در کشور

سید مصطفی موسوی (اتاق بازرگانی) بر تدوین سند جامع «سرمایه گذاری سبز در گردشگری» با هدف حفظ محیط زیست و حمایت از جوامع محلی تاکید کرد. دولت (میراث فرهن...

توسعه پایدار: فرصتی برای ارتقای جوامع بومی

«افسانه احسانی» متخصص گردشگری پایدار، بر ضرورت ایجاد شغل های ریشه در هویت محلی تأکید کرد. او پرسید آیا حمایت صنایع آلاینده از رویدادهای فرهنگی، تلاشی...

توسعه پایدار گردشگری

رویکردی مثبت در جهت کاهش عوارض ناشی از تعاملات پیچیده میان فعالان گردشگری، گردشگران، محیط و جامعه میزبان گردشگری است. بدون شک برای داشتن برنامه ریزی ک...