گردشگری ایران: موانع و مطالبات؛ نگاهی به چالش‌های پیش روی صنعت توریسم کشور

مطالبات صنعت گردشگری: اعمال مدیریت یکپارچه

امیرحسین مزینی‌فر؛ مشاور ارشد سرمایه‌گذاری صنعت دریایی

امیرحسین مزینی‌فر، مشاور ارشد سرمایه‌گذاری صنعت دریایی، در گفت‌وگو با مجله سفرنویسان در میزگرد "مطالبات صنعت گردشگری؛ اعمال مدیریت یکپارچه" به ارزیابی عملکرد دولت و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در یک سال اخیر پرداخته است. وی با طرح سوالاتی کلیدی، چالش‌ها و انتظارات فعالان این صنعت را بیان می‌کند و از عدم مشاهده تغییرات ملموس در برخی حوزه‌ها گلایه دارد.

جبران خسارات کرونا و بوروکراسی اداری

مزینی‌فر به عنوان اولین فاکتور در ارزیابی عملکرد وزارتخانه، به نحوه جبران خسارات ناشی از دوران کرونا اشاره می‌کند. او با توجه به برآورد خسارتی بالغ بر ۳۵ هزار میلیارد تومان، می‌پرسد که دولت چه اقدامی برای جبران این زیان، به‌ویژه در بخش خصوصی، انجام داده است و با چه شیوه‌ای قرار است این خسارات جبران شوند. وی تاکید می‌کند که در بررسی‌های میدانی خود، اقدام ملموسی در این زمینه مشاهده نکرده است. مورد دوم به بحث مجوزها و بوروکراسی اداری مربوط می‌شود. او با اشاره به یکدست شدن حاکمیت و همسویی مجموعه‌ها، این سوال را مطرح می‌کند که آیا در این یک سال، تغییر خاصی در فرایند صدور مجوزها و کاهش بوروکراسی برای فعالان حوزه گردشگری، به‌ویژه در بخش گردشگری دریایی، اتفاق افتاده است. وی تجربه شخصی خود را بیان می‌کند که مراجعه وی تفاوتی با سال‌های قبل که دولت دیگری مستقر بود، نداشته است. همچنین، او درباره پنجره واحدی که سال‌هاست از آن صحبت می‌شود، می‌پرسد که آیا به جایی رسیده و اقدامی در این راستا صورت گرفته است یا خیر.

سهم گردشگری در تولید ناخالص ملی و تبلیغات جهانی

مورد سوم به سهم گردشگری در تولید ناخالص ملی (GDP) و تلاش‌ها برای افزایش آن مربوط می‌شود. مزینی‌فر با اشاره به آمار ۳ درصدی سهم گردشگری در دولت قبل (معادل ۱۱ تا ۱۲ میلیارد دلار)، می‌پرسد که چه اقدامی برای افزایش این سهم با توجه به مزیت‌های مطلق و نسبی حوزه گردشگری در ایران انجام شده است. او به این آمار خوش‌بین نیست و آن را جدی نمی‌گیرد، زیرا معتقد است با کسر توریست خارجی، این عدد به کمتر از نصف کاهش می‌یابد. مورد چهارم به حوزه تبلیغات جهانی گردشگری اختصاص دارد. وی می‌پرسد که در این یک سال چه اقداماتی برای جذب گردشگر خارجی انجام شده است. مزینی‌فر اشاره می‌کند که عمده گردشگران خارجی ایران از کشورهای عراق، آذربایجان و کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند که بیشتر روابط سببی و نسبی و گردشگری مذهبی دارند و می‌خواهد بداند در این حوزه چه اقدام خاصی برای جذب آنها صورت گرفته است.

راهبرد صنعت گردشگری و ظرفیت‌های دریایی

آخرین و مهم‌ترین مورد، بحث راهبرد صنعت گردشگری است. مزینی‌فر این سوال اساسی را مطرح می‌کند که آیا این دولت و مجموعه وزارتخانه بالاخره گردشگری را به عنوان یک صنعت پذیرفته‌اند یا خیر. اگر پذیرفته‌اند، سازوکار آن چگونه است و چه تفاوتی کرده است؟ و اگر نپذیرفته‌اند، چرا نپذیرفته‌اند؟ او حتی این سوال را مطرح می‌کند که آیا ایران اصلاً به صنعت گردشگری نیاز دارد و چه اتفاقی قرار است در این حوزه بیفتد. در نهایت، وی به حوزه گردشگری ساحلی و دریایی اشاره می‌کند که طبق آمار آتریکانالیز SWT، ایران تقریباً ۸۵ مزیت مطلق در این حوزه دارد، که داشتن یکی یا دو تای آن آرزوی بسیاری از کشورهای بزرگ است. وی می‌پرسد که در این حوزه، چه در کاغذ و چه در عمل، چه اقدام ملموسی انجام شده است.