رشت، شهر اولین‌ها: آیا کمبود بودجه و ناهماهنگی، مانع توسعه گردشگری پایتخت فرهنگی ایران است؟

بررسی نقش کلانشهرها در توسعه گردشگری ایران

محمدرضا علیزاده، معاون اداره گردشگری سازمان فرهنگی و اجتماعی ورزشی شهرداری رشت، در گفت‌وگو با مجله سفرنویسان و در میزگرد بررسی نقش کلانشهرها در توسعه گردشگری ایران، به ناهماهنگی در تخصیص بودجه و مسئولیت‌ها در حوزه فرهنگی و گردشگری اشاره کرد و بیان داشت: همانطور که عزیزان در جریان هستید، در داخل شهرها 28 نهاد فرهنگی قرار دارد. ولی متاسفانه می‌بینیم کارهای فرهنگی به دوش شهرداری‌ها است. یعنی به طور خلاصه، می‌شود گفت بودجه کارهای فرهنگی توسط 27 نهاد دیگر به جز شهرداری نیز دریافت می‌شود، اما فقط شهرداری‌ها بیش از 90 درصد کارهای فرهنگی را انجام می‌دهند. متولی اصلی گردشگری در کشور وزارت میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع‌دستی و در استان‌ها اداره کل‌ها هستند، اما می‌بینیم در این حوزه نیز بیشترین فشار، روی شهرداری‌ها صورت می‌پذیرد. این نیازمند یک هم‌فکری است که بتوانیم از بودجه و اعتبار وزارتخانه‌ای که در این خصوص بودجه و اعتبار دولتی است، بهره‌مند شویم. ما از خود مردم ارتزاق می‌کنیم و از خود مردم برای مردم هزینه می‌کنیم. باید به بودجه‌های دولتی در این خصوص، دسترسی داشته باشیم.

چالش بودجه و زیرساخت‌ها در شهرهای تاریخ

علیزاده در ادامه به یک نمونه مصداقی در خصوص شهر رشت اشاره کرد و گفت: اولین بلدیه در ایران، بلدیه رشت بود. ساختمانی که به عنوان شهرداری و نماد شهر ما است (گمان می‌کنم همه عزیزان این ساختمان را در رشت می‌شناسند) قرار است که به موزه تبدیل شود. سال قبل 8 میلیارد اعتبار در این خصوص به اداره کل میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان، تخصیص پیدا کرد و متاسفانه اداره کل گیلان نتوانست این بودجه را جذب کند و بودجه برگشت خورد. در این خصوص خواهشم این است، با توجه به اینکه شهرداری تهران در هیئت دولت هم عضو هستند، تصمیم‌گیری شود تا بتوانیم بودجه و اعتبارات دولتی را مستقیماً در خود شهرداری‌ها استفاده کنیم. دیگر این بودجه‌ها به اداره کل و وزارتخانه ارسال نشود.

وی افزود: شهر رشت، جزو شهر اولین‌ها است. ما اولین شعبه بانک ملی را داشتیم، اولین راه‌آهن در شهر رشت افتتاح شد، اولین داروخانه شبانه‌روزی، اولین کنسولگری نیز توسط روسیه و انگلیس در رشت تأسیس شد. اما ما نیز زیرساخت مناسب نداریم. ما شهرداری‌ها چه می‌کنیم؟ ما شهرداری‌ها موظف هستیم زیرساخت‌ها را برای شهرمان فراهم کنیم. اما این میان، ارتباطات بین‌المللی ما چطور است؟ آیا از ظرفیت‌های گردشگری خود توانسته‌ایم استفاده کنیم؟ متاسفانه من خودم گمان می‌کنم، بیشتر کلانشهرها، به جز کلانشهرهای تهران، اصفهان و شیراز؛ بقیه عزیزان نتوانستند استفاده کنند. این زیرساخت‌ها باید ایجاد شوند. اما فراهم شدن زیرساخت‌ها، فقط توسط شهرداری‌ها، محال است. همان‌طور که اشاره کردم، نقش دولت خیلی پررنگ است. دولت برای گردشگری کلانشهرها، اگر اعتقادی به گردشگری دارند، باید اعتبار بگذارند و این اعتبار به دست نمی‌آید و همه عزیزان می‌دانند، بحث درآمدهای شهرداری بسیار محدود شده است. چرا که ساخت و سازها کم شده و به طبع آن درآمدهای حاصل از عوارض این ساخت و سازها نیز کم شده است. قطعاً بخش عمرانی خیلی کم است و بودجه‌های مختصری جهت بازآفرینی به شهرداری‌ها تعلق می‌گیرد. اما این بودجه‌های محدود، کفاف کارهای زیرساختی نیست. باز خواهشمندم در این خصوص نیز تصمیم‌گیری شود.

ضرورت مدیریت جامع شهری و جذب گردشگر بین‌المللی

معاون اداره گردشگری شهرداری رشت، به ضرورت مدیریت جامع شهری اشاره کرد و گفت: امیدواریم که با مدیریت جامع شهری که در مجلس شورای اسلامی مصوب می‌شود، بسیاری از این مشکلات که در کلانشهرها و شهرها است از بین بروند و همه در قالب مدیریت شهری، جمع‌بندی شده برای تمام مشکلات راه‌حلی درست اتخاذ شود. تمام شهرداری‌ها، رویدادهای بزرگی را در سطح شهر رقم می‌زنند و جشن‌های مختلفی نیز این میان وجود دارد. جشن‌های ملی و بین‌المللی اگر بتوانیم در بازه‌های زمانی که تعریف می‌شود، تورهای گردشگری مختلفی با هماهنگی فعالان این حوزه، از گردشگران بین‌المللی (برای تضمین بحث ارزآوری به کشور) را به کشور ورود دهیم، به اقتصاد کمک بزرگی خواهیم کرد. شهرداری با کمک دیگر دستگاه‌ها و با هم‌افزایی قادر خواهد بود اتفاقات بزرگی را رقم بزند. یک سری از کلانشهرها و شهرها، به عنوان یک مکان گذار هستند. گردشگران به عنوان محل عبور از آنجا گذر می‌کنند. کلانشهر رشت به دنبال این است که این عزیزان را ماندگار کند و بتواند از فرصت گردشگری این عزیزان و توسعه پایدار گردشگری رشت در این خصوص استفاده کند.