جام جهانی و گردشگری ایران: تحلیل چالش‌ها و فرصت‌ها از نگاه مصطفی سروی

بررسی سهم گردشگری ایران از بازار جهان اسلام و جام جهانی: دیدگاه مصطفی سروی

مصطفی سروی، مشاور UNWTO در ایران، در گفت‌وگو با مجله سفرنویسان و در میزگرد بررسی سهم گردشگری ایران از بازار جهان اسلام، به دو موضوع مهم بازار جهان اسلام و جام جهانی به اختصار پرداختند. ایشان در خصوص گردشگری جهان اسلام، تنها گردشگری زیارتی را به رسمیت می‌شناسند. سروی معتقدند که "جهان اسلام" بسیار گسترده است و شامل مسلمانان در کشورهای مختلفی نظیر چین و تایلند نیز می‌شود. اما اگر منظور، تنها کشورهای اسلامی هستند که دین اصلی‌شان اسلام است، ایران اتفاقاً با همین کشورها بیشترین مشکلات را در حوزه گردشگری دارد. ایشان به مشکلات دیپلماتیک و قطع روابط سیاسی با کشورهایی مانند عربستان، اردن و بحرین اشاره می‌کنند. به باور سروی، اگر به گردشگری زیارتی توجه شود، می‌توان از تمام دنیا جذب گردشگر داشت.

جام جهانی: فرصت از دست رفته و نبود آمادگی لازم

مصطفی سروی با توجه به چهار دوره حضور در جام جهانی و تجربه تورگردانی در این رویداد، صراحتاً بیان می‌کنند که ایران آمادگی لازم برای جذب گردشگران جام جهانی را ندارد. ایشان تأکید می‌کنند که نمی‌توان به قطر رفت و گردشگران را جذب کرد، چرا که بسته‌های سفر به ایران از قبل مشخص و فروخته شده‌اند و حتی شام و ناهار گردشگر نیز در آن‌ها لحاظ و هزینه آن دریافت شده است. یکی از بزرگترین مشکلات، نبود امکانات پرداختی بین‌المللی در ایران است، در حالی که شرکت‌هایی مانند ویزا کارت از اسپانسرهای اصلی جام جهانی هستند و پرداخت‌ها عمدتاً از طریق کارت‌های صادر شده توسط ویزا انجام می‌شود. سروی معتقدند برای چنین رویدادی، باید از یک سال قبل امکانات و بودجه لازم در اختیار متولیان و متخصصان امر قرار می‌گرفت و با کشورهای علاقه‌مند به فروش تورهای جام جهانی مذاکره می‌شد.

انتقاد از برنامه‌ریزی و مدیریت: تکرار تجربه اکسپو

مشاور UNWTO در ایران به شدت از نحوه برنامه‌ریزی و مدیریت مرتبط با جام جهانی انتقاد می‌کنند. ایشان معتقدند که فریادهایی که برای اکسپو زده شد، اکنون برای جام جهانی تکرار می‌شوند و این نشان‌دهنده آن است که کسی قصد انجام کار جدی را ندارد. سروی بیان می‌کنند که بحث‌های مطرح شده در این حوزه کاملاً غیرکارشناسانه هستند. ایشان به سهمیه 17 هزار بلیط برای سه بازی ایران به صورت قرعه‌کشی اشاره کرده و این موضوع را با ادعای ارسال 500 هزار نفر به بازی‌ها، در تناقض می‌دانند. ایشان توضیح می‌دهند که ظرفیت کلی سه ورزشگاهی که ایران در آن بازی دارد، تنها 40 هزار نفر است و حتی اگر کل ظرفیت به ایران اختصاص یابد، 120 هزار نفر جایگاه خواهد داشت که با فرض عدم حضور افراد مشترک در بازی‌هاست. سروی به صراحت می‌گویند که این جام جهانی هیچ نفع و سودی برای مردم ندارد و گویا بودجه‌ای قرار است در اختیار مسئولان منطقه آزاد قرار گیرد تا با آن بازی‌های جام جهانی را ببینند و تسهیلاتی برای مردم در نظر گرفته نشده است.

نبود مشاوره تخصصی و قیمت‌گذاری بی‌ضابطه

مصطفی سروی به نبود مشاوره از متخصصان حوزه گردشگری در این زمینه اشاره می‌کنند و وضعیت فعلی را حاصل عدم برنامه‌ریزی صحیح می‌دانند. ایشان اظهار می‌دارند که در حال حاضر، آژانس‌ها به صورت بی‌ضابطه مشغول اعلام قیمت‌های فضایی هستند. وی که در حال حاضر در خارج از کشور به سر می‌برند، عنوان می‌کنند که می‌توانند پکیج بازی‌ها را با یک پنجم قیمتی که آژانس‌های داخلی می‌فروشند، خریداری کنند. ایشان ابراز تأسف می‌کنند که چرا باید اینقدر بی‌برنامه عمل شود و پیش‌بینی می‌کنند که مانند اکسپو، سه ماه مانده به برگزاری، جلساتی برگزار شود، شعارهایی داده شود و در نهایت بدون هیچ نتیجه‌ای جام جهانی به پایان برسد. سروی تأکید می‌کنند که این رویکرد نه برای ورود به جام جهانی و نه برای خروج از آن ثمری ندارد و باید از بخش خصوصی و متخصصین، به ویژه جامعه تورگردانان، کمک گرفته می‌شد، اما اکنون حتی برای این کار نیز دیر شده است. ایشان مانند اکسپو، به جام جهانی نیز خوشبین نیستند، اما امیدوارند که اشتباه کرده باشند.