قدیمی‌ترین سازه خشتی چندطبقه جهان در معرض آسیب مداخلات غیرکارشناسی

بر اساس گزارش یک رسانه، این سازه تاریخی که نخستین ساختمان چندطبقه خشتی و گلی جهان محسوب می‌شود، به دلیل کمبود بودجه و تعویق در اجرای طرح‌های مطالعاتی و مرمتی، سال‌هاست در خطر فروپاشی قرار دارد.

در بیست سال گذشته حداقل ده برنامه جامع مطالعاتی برای این دژ تدوین شده که تنها سه مورد از آن‌ها به مرحله عمل رسیده است. در زمان مدیریت پیشین استاندار و مدیرکل وقت میراث‌فرهنگی استان، وعده تخصیص اعتباری ده میلیارد تومانی برای بازسازی این اثر داده شد. مبلغی که برای مرمت چنین بنای عظیمی ناچیز بود و بعدها به پنج میلیارد تومان کاهش یافت. پنج میلیارد تومان باقی‌مانده نیز تا به امروز پرداخت نشده و عملیات نجات این بنای ارزشمند تاریخی متوقف مانده است.

اکنون ساکنان منطقه بیش از هر زمان دیگری نگران وضعیت حفاظتی این قلعه هستند. مردم محلی نه قصد ساخت‌وساز دارند و نه میراث‌فرهنگی را مانعی برای زندگی خود می‌دانند. تنها خواسته آن‌ها، حفظ مهم‌ترین اثر تاریخی شهرشان است.

یکی از فعالان میراث‌فرهنگی و از اهالی منطقه در این باره گفت: دو سال پیش، مسئولان وقت،استاندار(آقای ایمانیه) و مدیرکل میراث‌فرهنگی وقت استان فارس (محمد ثابت اقلیدی)،از این مکان بازدید کردند و قول اختصاص اعتبار ده میلیارد تومانی را دادند که بعدها نصف شد. با گذشت بیش از یک سال، هنوز هیچ بودجه‌ای به این اثر تخصیص نیافته است. در عوض، شهرداری محل که متولی رسمی این بناست، اقداماتی جزئی و بدون پشتوانه مطالعاتی انجام داده که پاسخگوی نیازهای واقعی آن نیست.

وی ادامه داد: متأسفانه عملیات محوطه‌سازی بیرون از قلعه توسط شهرداری، بدون هیچ طرح مطالعاتی و نظارت کارشناسی انجام شده است. اگرچه در نگاه اول این اقدام امیدوارکننده به نظر می‌رسد، اما به دلیل عدم رعایت استانداردهای حفاظتی، دارای اشکالاتی است. به همین دلیل پایگاه میراث‌فرهنگی محل، به دلیل مداخله غیراصولی، از شهرداری شکایت کرده است.

بی‌اعتنایی به میراث، خیانت به امانت نسل‌هاست

داوود جعفرنژاد ،مدیر پایگاه ملی این اثر درباره مرمت‌های غیرکارشناسی شهرداری اظهار داشت: همه از وضعیت دشوار بودجه میراث‌فرهنگی آگاهیم، با این حال وظیفه داریم با امکانات موجود از آثار تاریخی مراقبت کنیم. کارشناسان این حوزه نیز تنها به دلیل علاقه شخصی به کار خود ادامه می‌دهند و این یک فرصت بزرگ برای کشور است.

وی افزود: یکی از انتقادهای همیشگی ما این بوده که هر اقدام مرمتی باید با توجه به کمبود منابع، به شکل صحیح و اصولی انجام شود. کار اخیر شهرداری در این قلعه، مورد اعتراض پایگاه میراث‌فرهنگی قرار گرفته و مراحل قانونی آن در حال پیگیری است.

او گفت: پس از ارزیابی‌های کارشناسی، گزارش‌هایی به اداره کل استان ارسال شد و کارشناسان به محل اعزام شدند. پس از بررسی‌ها، مقرر شد شهرداری اصلاحات لازم را تحت نظارت پایگاه و اداره کل انجام دهد.

مدیر پایگاه با تأکید بر اینکه هدف نهایی، حفظ میراث است، ادامه داد: شهرداری با نیت خوبی اقدام کرده، اما قطعاً لازم بود اصول فنی رعایت شود تا هزینه‌ها به هدر نرود. موضوع اختلاف دقیقاً همین مسئله است.

او افزود: در حوزه میراث‌فرهنگی، هر اقدامی نیازمند پشتوانه مطالعاتی تخصصی است. متأسفانه کار انجام‌شده توسط شهرداری، هماهنگ با پایگاه نبوده و با طرح مصوب سال‌های پیش نیز مغایرت دارد.

وی تأکید کرد: در مورد حریم آثار تاریخی، همه اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به رعایت ضوابط هستند. هرگونه دخل و تصرف باید با مجوز میراث‌فرهنگی باشد. در مورد این قلعه، اگر اصلاحات انجام نشود، پیگیری قضایی ادامه خواهد یافت. در مرحله اول، به دستور مدیرکل استان، به شهرداری مهلت داده شده تا اقدامات اصلاحی را انجام دهد. امیدواریم با توجه به حساسیت موضوع، شهرداری به تعهدات خود عمل کند.

وی در پایان گفت: این مجموعه تاریخی از اهمیت بالایی برخوردار است و شامل آثاری از دوره‌های مختلف است. ما هم‌اکنون از کمک‌های خیرین محلی و حتی خارج از کشور استفاده می‌کنیم. بودجه وعده‌داده‌شده قبلی محقق نشده و مبلغ آن برای چنین بنای بزرگی بسیار ناچیز است. اما امیدواریم با همراهی مردم و خیرین، اقدامات اولیه مرمت با حضور تیمی متخصص از مرمت‌گران، مهندسان سازه و باستان‌شناسان به زودی آغاز شود.