سکوی پرتاب گردشگری

مصاحبه با عباس نیک زاد؛ دبیر کمسیون گردشگری و کسب و کار وابسته اتاق، دانشجوی دکتری رشته سیاستگذاری علم و فناوری دانشگاه مازندران 

*نقش کمیسیون گردشگری اتاق ایران در توسعه پایدار گردشگری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

  باید عرض کنم کمیسیون گردشگری همیشه از بخش توسعه گردشگری پایدار حمایت کرده. یکی از دغدغه‌های کمیسیون در طی سال‌های گذشته همین امر بوده است. در این راستا، همیشه در جلسات از فعالان و ذی‌نفعان این حوزه دعوت به عمل آمده است که حضور داشته باشند. در خصوص توسعه پایدار گردشگری جای خالی قوانینی دیده می‌شود که این موضوع را با بررسی پیشنهادات و نظرات کمیسیون و بخش خصوصی ، به سیاست‌گذاران انتقال دادیم و پیشنهاد دادیم که قوانینی تدوین شود در جهت توسعه گردشگری و در عین‌حال به حفظ محیط‌زیست ما کمک شایانی کند. امیدواریم به نتیجه برسیم. هنوز در میانه راه هستیم و جای قوانینی خالی دیده می‌شود. کمیسیون در این راستا تلاش خود را می‌کند. با جلساتی که با مجلس و سیاست‌گذاران برگزار می‌کند. ما با تمام توان نظرات ذی‌نفعان این بخش، آن دسته از عزیزانی که در فعالیت بخش خصوصی حضور دارند را به گوش متولیان امر می‌رسانیم. همینطور پژوهش‌هایی را در حوزه گردشگری پایدار در اتاق ایران صورت داده‌ایم و در حوزه اگروتوریسم، گردشگری روستایی پژوهش‌هایی در حال انجام است. در بحث آموزش به تورگردان‌ها، در حفظ محیط‌زیست نیز برنامه‌هایی را در نظر داشته‌ایم که بخشی را اجرا کرده و بخشی را هم در زمان‌های آتی اجرایی خواهیم کرد. یکی دیگر از کارهایی که کمیسیون در این راستا انجام داده، شناسایی ظرفیت‌ها و ارتباط با جوامع بومی و طبیعت‌گردی بوده و در این راستا دوره‌های آموزشی برگزار کرده است. ایجاد پلتفورمی را  نیز صورت داده که در واقع براساس آن پلتفورم، آموزش‌هایی هم‌سوی گردشگری‌خلاق برای ذی‌نفعان انجام می‌شود. یک نمونه از این پلتفرم‌ها، طرح چهارشنبه‌های خلاق است که در کمیته گردشگری خلاق، کمیسیون گردشگری اتاق ایران صورت می‌گیرد. در این برنامه، آموزش توسعه گردشگری روستا محور با تاکید بر حفظ محیط‌زیست، موضوعاتی به ذی‌نفعان آموزش داده می‌شود. یکی از کارهای دیگر که با توجه شرایط کرونا صورت گرفته، ایجاد پلتفرم مجازی است که در واقع از نظرات صاحب‌نظران حوزه گردشگری استفاده می شود. در این جهت یک سری نظراتی که حمایت می کند از توسعه گردشگری پادار و حمایت می کند از محیط زیست را دریافت می کند که قطعا این نظرات به سیاست گذاران انتقال داده می شود. خلاصه کلام یکی از موضوعاتی که همیشه از طرف این کمیسیون در جلسات حمایت همه جانبه شده، بخش توسعه گردشگری پایدار بوده است. گردشگری‌ای که بتواند محیط‌زیست‌مان را حفظ کرده و در عین حال سبب شکوفایی ظرفیت‌های  صنعت گردشگری در نقاط محروم شود. در این راستا با کمک ذی‌نفعان و علاقه‌مندان این موضوع قطعا برنامه‌هایی نیز برای آینده خواهیم داشت.  

*برنامه‌های سال 1400 کمیسیون در راستای ایجاد و ارتقا استانداردهای کیفی و کمی صنعت گردشگری را شرح دهید.

  یکی از رسالت‌های کمیسون توسعه استاندارد کمی-کیفی صنعت گردشگری است. بسیاری از موضوعاتی که از طرف انجمن‌ها و تشکل‌ها به کمیسیون انتقال داده می‌شود، به گوش سیاست‌گذارها و دولت می‌رسد و کمیسیون برای رفع آنها تلاش می‌کند، مکاتبات و جلسات ترتیب می‌دهد. همچنین در جهت افزایش استاندارد سال گذشته کمیسیون یک سری اهداف و اولویت مشخص کرد و بر اساس آن برنامه‌ریزی کرد و رویداد‌های آموزشی برگزار کرد، جلساتی گذاشت. یک سری از مسائل را در نشست‌ها مطرح کرد که از نتایج خوب آن توسعه استاندارد کمی-کیفی صنعت گردشگری بوده است. امسال؛ سال 1400 هم در ابتدای سال یک سری اولویت‌ها را به روز خواهد کرد. بر اساس آن یک سری برنامه‌ها در سال 1400 خواهیم داشت که سبب توسعه بیشتر استانداردهای کمی-کیفی صنعت گردشگری خواهد شد. از مهم‌ترین ارکانی که توسعه استاندارد را رقم می‌زند، دوره‌ها و سمینارهایی است که کمیسیون برگزار می‌کند. موضوعات روز و دغدغه‌های صنعت گردشگری را در سمینارها مطرح کرده و راه‌حل‌هایی را پیشنهاد می‌کند که به سیاست گذاران، دولت و همچنین به ذی‌نفعان این  بخش که بتوانند این دغدغه‌ها و مشکلات و چالش‌ها را حل کنند. یکی از بخش‌هایی که کمیسیون بسیار از آن بهره می‌برد، اتاق فکر است که در حوزه اگروتوریسم، گردشگری خلاق، گردشگری بین‌الملل، صنایع‌دستی و بخش‌های مختلف در گردشگری‌کودک و بخش‌های دیگر این اتاق فکر فعال است و در جهت توسعه هر کدام از این بخش‌ها و بالا بردن استانداردهای این بخش‌ها، یک سری جلسات و برنامه مشخص دارد که در آن جلسات تسهیم دانشی که بین دولت و بخش خصوصی و همچنین تسهیم و انتقال دانش روز از طریق بخش خصوصی به دولت و سیاست گذاران می‌شود، جملگی توسعه استانداردهای صنعت گردشگری را رقم می‌زنند.  

*اقدامت کمیسیون در سال 1399 در راستای شناسایی فرصت‌ها و حمایت از بنگاه‌های اقتصادی گردشگری را شرح دهید.

  کمیسیون گردشگری طی سال 99 تفاهم‌نامه‌هایی را با مناطق آزاد اروند و کیش به امضا رسانده است و مقرر شده فضا برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی تسهیل پیدا کند. بسیاری از بروکراسی‌ها حذف شود و درواقع فرصت‌هایی در این مناطق برای اعضای کمیسیون و فعالین بخش خصوصی معرفی شود. از این طریق کمیسیون هم افراد را به مناطق معرفی کند و نیز ارتباط دوطرفه و مستمری برقرار سازد. در سال آینده نیز برنامه داریم با دیگر مناطق آزاد تفاهم‌نامه‌هایی به امضا برسانیم که در جهت بهره‌مندی از فرصت‌های این مناطق و تسهیل در سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و همچنین کمیسیون گردشگری باشد. کمیسیون گردشگری همچنین با ستاد شهرداری تهران در همین راستا نشست، جلسات و مکاتباتی داشته است و متولیان شهرداری علاقه‌مند هستند که در همین راستا برای اعضای کمیسیون گردشگری و بخش خصوصی فضا را برای سرمایه گذاری مساعد کنند تا این افراد در مناطق سرمایه‌گذاری کنند. همچنین با بسیاری از موسسات آموزشی و انجمن‌های مرتبط نشست‌ها و مکاتبات و جلساتی داشتیم در جهت هم‌صدایی ارائه ظرفیت‌هایی که وجود دارد. چالش‌هایی که در جهت بهره‌مندی از فرصت‌ها وجود دارد و هینطور موانعی که بر سر راه است.  در جلسات، موضوعات متعددی مطرح شدند و کار کارشناسی در بسیاری از موضوعات مطرح شده صورت گرفت و نتایج آن به کسانی که متولی امر هستند، انتقال پیدا کرد. کمیسیون تمام تلاش خود را دارد چون این رسالت کمیسون است که به فضای کسب و کار کمک کند، آن را بهبود بخشد و فضایی به‌وجود آورد که از فرصت‌های موجود بهره‌برداری شده و برای اخذ مجوزها و فعالیت‌های بسیاری از سرمایه‌گذاران که می‌خواهند ارزش افزوده ایجاد کنند، کارها را تسهیل کند.

*در پایان، برنامه‌های کمیسیون، برای تشکیل و ارتقا زنجیره‌های مستحکم، برای زنجیره تامین گردشگری در سال پیش‌رو چیست؟

  اهداف و اولویت‌های کمیسیون در همین راستا بوده است که من تیتر وار این اولویت‌ها و اهداف را بیان می‌کنم. اولین هدف کمیسیون که در سال گذشته تدوین شده بر این اساس بود که بیاید تشکل‌های بخش خصوصی در حوزه گردشگری را شناسایی کرده و آنها را سامان‌دهی کند. نهایتا به تاسیس فدراسیون و کنفدراسیون ختم شود. (فدراسیون در سطح ملی و کنفدراسیون در سطح بین‌الملل است.) فدراسیون تشکیل می‌شود از نمایندگان انجمن‌های مرتبط با صنعت گردشگری و بر این اساس نمایندگان با ارائه نظرات‌شان صدایی واحد از مطالبات را به سیاست‌گذاران و دولت ارائه می دهند. یکی مشکلات موجود، عدم یک‌صدایی در صنعت گردشگری است، تشکل‌ها و انجمن‌های مختلف در مورد موضوع واحد و خاصی که مورد بحث است، نظرات متفاوت و گاه حتی ضد و نقیضی دارند، تشکیل فدراسیون می‌تواند این نظرات را قدرتمند و یکدست به گوش سیاست گذار برساند. موضوع و هدف دیگری که در سال گذشته تدوین شده، این بوده که کوشش در راستای رونق و توسعه کسب و کارهای نوین گردشگری انجام پذیرد. در این راستا کمیسیون با مراکز علمی ارتباط برقرار کرده و همچنین همکاری‌های متقابلی را با مراکز رشد و شتاب دهنده‌ها آغاز کرده و یک سری رویدادهایی را برگزار کرده است. در شرایطی که کرونا وجود دارد راهکارهایی را برای برون‌رفت از این شرایط با همکاری این مراکز ارائه کرد. موضوع دیگراینکه کمیسیون تلاش کرده در جهت شناسایی و حذف قوانین و مقررات و رویه‌های مخل، جایگزینی و تدوین قوانین جدید، با توجه به تغییرات دائمی که در صنعت گردشگری که در همه‌گیری کرونا به وجود آمد، کارآمد عمل کند.کمیسیون در این دوره در مجامع و جلسات سعی داشته سیاست‌گذاران را نسبت به بسیاری از موضوعات و دغدغه های بخش خصوصی، در خصوص قوانین که مخل توسعه صنعت گردشگری است، آگاه نماید. موضوع این است که مراودات بین‌الملل و الگو برداری از کمیسیون‌های دیگر کشورها بوده که آنها در این راستا چه می‌کنند؟ ما یک‌سری نشست‌ها با اتاق‌های مشترک داشتیم درخصوص کارهایی که در بخش گردشگری سایر کشورها صورت گرفته و ایران هم می‌تواند از آن موضوعات، الگو‌برداری کند. از دیگر اولویت‌ها می‌توان به تشکیل شورای عالی توسعه‌گردشگری جاده ابریشم است، البته با مد نظر قرار دادن اصول توسعه پایدار -که این نیز می‌تواند هم توسعه پایدار صنعت گردشگری را رقم بزند و هم یکی از موضوعاتی است که هنوز از آن بهره گیری نشده- در صنعت کشور و آشکار‌سازی این ظرفیت  بالقوه. یک موضوع دیگر در خصوص بازیگران نظام گردشگری، صنایع دستی، هتل‌داری و بوم‌گردی، غذا و خوراک و حمل و نقل، اقتصاد ورزش و هنر و ... بوده است. 

از دیگر اولویت‌ها پی‌گیری ایجاد پنجره واحد گردشگری، با هدف تسهیل امور کسب و کار و سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری بوده است. همچنین شناسایی ظرفیت‌ها و ارتباط با جوامع بومی-محلی. این ارتباطات به این مهم ختم می‌شود که ظرفیت‌های جوامع بومی محلی، شناسایی شود و جوانان محلی از آموزش‌هایی که در کمیسیون صورت می‌گیرد منتفع شوند. (در جهت توسعه و بهره مندی از ظرفیت های گردشگری.) همچنین آخرین موضوع، یافتن راه‌کار و ارائه پیشنهاد در خصوص شرایط ناپایدار اقتصادی کشور و بررسی اثرات زیان بار شرایط قرنطینه بر کسب و کارها، بیکاری و تهدیداتی که سرمایه‌گذاران با آن مواجه هستند و... بوده است. که در جلساتی متعدد این موضوعات بررسی شده و سعی دریافتن راهکارهای برای این دست مشکلات داشتیم. در این خصوص تفاهم‌نامه‌هایی هم به امضا رسیده‌اند. با توجه به اینکه کمیسیون در این راستا کمیته‌هایی دارد. که یکی از کارهای کمیته‌ها، بررسی تخصصی این گونه موضوعات است. کمیته‌ها نظرات خود را به کمیسیون ارائه داده و تمامی این موارد توسط کمیسیون به سیاست‌گذار منتقل خواهد شد. در سال 99 شرایط همه‌گیری کرونا یک مقدار کار را سخت کرد. اما امید است در سال 1400 برنامه‌های ما با چشم‌انداز بلند‌مدت‌تر و با نتایج خوبی همراه باشد و بتوانیم در این شرایط از بخش‌های مختلف، خصوصا روابط عمومی‌ها، مجلات، نشریات و ظرفیت‌هایی که وجود دارد، بهره‌مند شده و همچنین فعالان بخش خصوصی را که با این ظرفیت‌ها آشنا نیستند، آگاه کنیم. همچنین از ظرفیت نشریات الکترونیک بهره‌مند شویم و بتوانیم موضوعات مهم در حوزه گردشگری را اطلاع رسانی عمومی کنیم که علاوه بر انتقال تمامی درخواست‌ها به سیاست‌گذاران با فشاری که توسط ذی‌نفعان به ایشان وارد می‌شود (پس از اطلاع رسانی عمومی) بتوانیم موضوعاتی که به تنهایی نمی‌شود پیش برد را با کمک مطالبه‌گری تک تک بازیگران بخش گردشگری، به نتیجه برسانیم.