رفتار مشتریان جدید در صنعت هتلداری: تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های هتلداری ایران در برابر پیشروان جهانی

صنعت هتلداری، به عنوان یکی از پویاترین بخش‌های اقتصاد جهانی، در حال گذر از مرحله‌ای سنتی به سمت یک بازار دیجیتالی-محور و مشتری‌محور است. نسل‌های جدید مسافران، از جمله میلینیوم‌ها و سینکرون‌ها، نقش بازیگران کلیدی در شکل‌دهی به این تحول را دارند. این مسافران با ترجیحات، انتظارات و رفتارهای مصرفی کاملاً متفاوت، به‌ویژه براساس تمایلات فرهنگی، آموزش‌های عالی، اعتماد به اطلاعات آنلاین و تعامل عمیق با فناوری، سازماندهی شده‌اند. این گزارش، به بررسی این تحولات در مقیاس جهانی و تأثیر آن بر روند صنعت هتلداری می‌پردازد. سپس، با استفاده از تحلیلی دقیق و مقایسه‌ای، وضعیت صنعت هتلداری ایران را در این صحنه جهانی، با وجود نقاط قوت داخلی، در مقابل چالش‌های گسترده و رقابت با کشورهای پیشرو مانند ژاپن و عربستان سعودی، تحلیل می‌نماید. هدف این گزارش، ارائه‌ی تصویری جامع، آمارین و تحلیلی از تغییرات بنیادین در رفتار مشتریان و ارائه‌ی چشم‌اندازی از موقعیت ایران در این دوره از انقلاب رقم خورده در صنعت سفر و توریسم است.

تحلیل ترجیحات نسل Z و میلینیوم: مسافران تجربه، فناوری‌محور و اصالت‌طلب

رفتار مسافران جدید، به‌ویژه نسل Z (متولدین 1995-2012) و میلینیوم‌ها، از الگوهای قدیمی سفر تا حد زیادی فاصله گرفته است. این نسل‌ها، که تحت تأثیر عمیق فناوری و اقتصاد دیجیتال قرار گرفته‌اند، برخلاف نسل‌های قبلی که مالکیت و ترفندگی را به اصالت و تجربه ترجیح می‌دادند ، به دنبال تجربه‌های معنادار، منحصر به فرد و اصیل هستند. این تمایل به اصالت به منزله یک تقاضای قاطع برای تجربه‌های واقعی و غیررسمی است؛ مسافران از طریق وبلاگ‌های سفر، محتوای شبکه‌های اجتماعی و نظرات آنلاین به دنبال گزارش‌های صادقانه و اول‌شخص از مقاصد خود می‌گردند . بر اساس یافته‌های پژوهشی، اصالت عینی، ساختاری و وجودی مکان‌های مسافرتی، به‌طور مستقیم بر رضایت و قصد بازدید مجدد گردشگران تأثیر مثبت و معناداری دارد .

در این میان، فناوری نقشی کاملاً مرکزی ایفا می‌کند. نسل Z به طور شدیدی تحت تأثیر فناوری قرار دارد و انتظار دارد که تمامی خدمات در سفر به‌صورت بدون اصطکاک و هوشمندانه ارائه شوند . استقبال گسترده این نسل از اپلیکیشن‌های سفر مبتنی بر هوش مصنوعی مانند TripGenie، استفاده از دستیارهای هوشمند برای برنامه‌ریزی، و جستجو با صدا با رشد بالای CAGR تا سال 2033، نشان‌دهنده این واقعیت است. پژوهشی با نمونه‌برداری از 384 نفر در اصفهان نشان داده است که متغیرهایی مانند «انگیزه سودگرایانه»، «انگیزه لذت‌جویانه» و «انگیزه اجتماعی» تأثیر مثبت و معناداری بر «ارزش استفاده» از اپلیکیشن‌های تلفن همراه دارند . این به این معناست که مسافران نه تنها به فناوری علاقه‌مندند، بلکه از آن به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف اجتماعی و لذت‌بخش بودن استفاده می‌کنند. این تمایل به شخصی‌سازی و سرعت، توسط هوش مصنوعی تقویت می‌شود. مدیر خوشه‌ای مدیریت درآمد خانواده Potato Head، بر نقش هوش مصنوعی در شخصی‌سازی و تحلیل ترجیحات مشتریان تأکید کرده است . شرکت‌هایی مانند Hopper با پیش‌بینی قیمت‌های پرواز و هتل، و هواپیمایی KLM با چت‌بات Blue Bot برای پشتیبانی 24/7، نمونه‌هایی از این تحول هستند که زمان پاسخگویی را به مراتب کاهش می‌دهند .

علاوه بر اصالت و فناوری، حس مسئولیت‌پذیری و پایداری نیز یکی از عوامل اصلی در تصمیم‌گیری این نسل‌ها است. این مسافران به حفظ محیط زیست، سبک زندگی پایدار و برابری اجتماعی اهمیت زیادی می‌دهند . این موضوع به‌ویژه در رشد گردشگری اکوتوریستی و اقامتگاه‌های زیست‌محیطی نمایان است. یک مطالعه در روستاهای ایران نشان داد که اقامتگاه‌های اکوتوریستی تأثیر مثبتی بر توسعه اقتصادی و افزایش آگاهی از منابع طبیعی دارند . در سطح جهانی نیز، صنعت هتلداری به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش مصرف آب و بازیافت زباله حرکت می‌کند . این تمایل به مقاصد کمتر شناخته‌شده نیز به دلیل مبارزه با «اوورتوریسم» (بازدید بیش از حد از مقاصد شهری) و افزایش تجربه‌های مشارکتی مانند گردشگری کشاورزی (Agritourism) است . در نهایت، این نسل‌ها به دنبال ارتباط و تعامل واقعی هستند. با وجود استفاده گسترده از فناوری، 79 درصد از نسل Z در سال 2024 از ملاقات‌های آنلاین خسته شده‌اند و به دنبال تعطیلات عاشقانه و ارتباطات واقعی هستند . این مجموعه از ترجیحات، انتظاراتی جدی را از صنعت هتلداری و گردشگری به وجود آورده است که نیازمند تطبیق و سازگاری استراتژیک است.

چهره جدید هتلداری جهان: مطالعه موردی ژاپن به عنوان نمونه پیشرو در ارائه تجربه متنوع و فناوری‌محور

با توجه به تغییرات بنیادین در رفتار مسافران، صنایع خدماتی، به‌ویژه هتلداری، با چالش‌های بزرگی مواجه شده‌اند. یکی از پیشرفته‌ترین مثال‌های تطبیق با این تغییرات، صنعت هتلداری ژاپن است که با چالش‌های داخلی چون کمبود نیروی کار و جمعیت پیر ، با استفاده از تکنولوژی و ارائه تجربه‌های فرهنگی منحصربه‌فرد، به یکی از محبوب‌ترین مقاصد جهانی تبدیل شده است. چهره جدید هتلداری ژاپن، نمونه‌ای از چگونگی ترکیب چندین عامل مختلف برای ارائه یک ارث متمایز و جذاب است.

اولاً، ژاپن با وجود فاقد بودن ستاره‌بندی رسمی، طیف گسترده و چشمگیری از اقامتگاه‌ها را در اختیار مسافران قرار می‌دهد که به شکلی دقیق به نیازها و بودجه‌های مختلف آن‌ها پاسخ می‌دهد . این تنوع شامل ریوکان‌های سنتی با فضای سبک ژاپنی (تاتامی)، هتل‌های لوکس بین‌المللی با خدمات استاندارد جهانی، هتل‌های بوتیک مدرن، هاستل‌ها برای مسافران جوان و حتی هتل‌های کپسولی برای گنجاندن بودجه محدود است . این امر به مسافران اجازه می‌دهد تا انتخابی مناسب با ترجیحات شخصی خود داشته باشند. برای مثال، ریوکان‌ها فرصتی برای تجربه واقعی فرهنگ ژاپن از طریق حمام‌های سنتی (اونسن) و لباس یاکاتا فراهم می‌کنند .

دوم، این صنعت با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، به‌ویژه هوش مصنوعی و رباتیک، به سطحی از کارایی و خدمات شخصی‌سازی نائل آمده است که در سایر نقاط جهان نادر است. ژاپن در حوزه رباتیک، هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء (IoT) دستاوردهای چشمگیری داشته است . شرکت SoftBank Robotics با ربات‌های هوشمندی مانند Pepper و Nao که توانایی تشخیص احساسات و تعامل اجتماعی را دارند، عملکرد خود را در صنایع مختلف از جمله هتلداری بهبود بخشیده است . هتل‌های بزرگ ژاپن، از جمله شبکه هیلتون، از IoT برای کنترل خودکار دما و روشنایی، و از هوش مصنوعی برای تحلیل نظرات مهمانان و افزایش رضایت آن‌ها استفاده می‌کنند . این تکنولوژی‌ها نه تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهند، بلکه تجربه مهمان را نیز بهبود می‌بخشند. این پیشرفت‌های فناورانه، در کنار فرهنگ غنی ژاپن با عناصری مانند هنر سوشي، پویانمایی (آنیمه) و جشن‌های سنتی، یک مجموعه جاذبه‌های منحصر به فرد را شکل می‌دهند که گردشگران را به سمت آن می‌کشاند .

سوم، این صنعت به دقت به ابعاد فرهنگی و اجتماعی مرتبط با سفر توجه می‌کند. مثال‌هایی مانند امکان اقامت در معابد بودایی (شوکوبو) برای تجربه زندگی معنوی، یا هتل‌هایی مانند Pullman که با هنرمندان محلی همکاری می‌کنند و از آثار هنری معاصر در طراحی فضاها استفاده می‌کنند، نشان می‌دهد که هتلداری در ژاپن بیش از یک سرویس اقامتی است . این تمرکز بر اصالت فرهنگی و ارائه تجربه‌های معنوی و هنری، با تمایلات مسافران جدید به اصالت و تجربه منطبق است. در مقایسه با چالش‌های زیرساختی و عدم آشنایی با استانداردهای بین‌المللی که هتلداری ایران با آن مواجه است ، چهره ژاپن نشان می‌دهد که تطبیق با نسل جدید مسافران تنها با سرمایه‌گذاری در فناوری و ارائه تجربه فرهنگی منحصربه‌فرد ممکن است. این مدل، به ویژه در شرایطی که ایران با محدودیت‌های اقتصادی و سیاسی مواجه است، به عنوان یک الگوی استراتژیک برای یافتن مکان خود در بازار جهانی سفر مطرح می‌شود.

مقایسه با کشورهای پیشرو: چگونگی جذب مسافران جوان در عربستان سعودی و ترکیه

با وجود اینکه ژاپن یک الگوی فناوری و فرهنگی است، دو کشور دیگر، عربستان سعودی و ترکیه، نمونه‌هایی از چگونگی استفاده از سرمایه‌گذاری‌های هنگفت و استراتژی‌های بازاریابی خلاقانه برای جذب مسافران جدید هستند. این مقایسه با چالش‌های ایران نشان می‌دهد که راه‌های مختلفی برای تطبیق با نسل جدید مسافران وجود دارد.

عربستان سعودی: تبدیل سرمایه به سفر با پروژه‌های جهان‌آفرین

عربستان سعودی با پروژه "نئوم"، یکی از بزرگترین پروژه‌های شهر هوشمند و گردشگری در تاریخ، به سرعت در حال تغییر ظاهر خود به عنوان یک مقصد سفر است . این کشور با داشتن ثروت نفتی، قادر است در زیرساخت‌های گردشگری با کیفیت جهانی سرمایه‌گذاری کند که برای بسیاری از کشورها غیرقابل دسترس است. این سرمایه‌گذاری‌ها به دنبال جذب گردشگران لوکس و ایجاد مقاصد تفریحی پیشرفته هستند. این رویکرد نشان می‌دهد که یکی از راه‌های اصلی برای رقابت در سطح بالا، تبدیل منابع اقتصادی به تجربه‌های فیزیکی استثنایی است. در نیمه اول سال 2025، عربستان سعودی با رشد 102 درصدی در تعداد گردشگران و 13.2 میلیارد دلار درآمد گردشگری، بیشترین رشد را در جهان را تجربه کرد . این رشد به‌ویژه در بخش گردشگری خانه‌داری (Staycation) در داخل کشور نیز مشهود است. این استراتژی، که بر روی ساخت و سازهای بزرگ و زیرساخت‌های فوق‌العاده متمرکز است، یک سناریوی رقابتی برای ایران است که در آن امکان سرمایه‌گذاری چنین مقیاسی وجود ندارد، اما در عوض می‌تواند بر استفاده بهینه از منابع فرهنگی و طبیعی خود و ارائه تجربه‌های متمایز تمرکز کند.

ترکیه: استراتژی بازاریابی هوشمندانه و مقاصد متنوع

ترکیه به‌عنوان یکی از موفق‌ترین کشورها در جذب مسافران جهانی، استراتژی‌های بازاریابی هوشمندانه و مدیریت مؤثر عرضه را به کار گرفته است. در سال 2024، ترکیه با رشد 7 درصدی در گردشگری بین‌المللی، عملکرد قوی‌ای داشت . این کشور با استفاده از تکنیک‌های بازاریابی مدرن، مانند بازاریابی اینفلوئنسرها، تورهای مجازی و محتوای ویدیویی، توانسته است توجه گسترده‌ای از مسافران جوان جلب کند . علاوه بر این، ترکیه با ارائه طیف گسترده‌ای از مقاصد، از ساحل بادام در ترکیه به عنوان گزینه‌ای مقرون به صرفه و خوش‌مزه به جای مالدیوها یا ساحل‌های گران‌قیمت، به دنبال تأمین نیازهای متنوع مسافران است . این رویکرد نشان می‌دهد که رقابت نیازمند یک بازاریابی دقیق و درک عمیق از سلیقه مصرف‌کنندگان است. ترکیه به‌طور مؤثر نشان داده است که می‌توان با استفاده از استراتژی‌های ارتباطی و ارائه گزینه‌های مقرون به صرفه، در بازار جهانی موفق عمل کرد. این در حالی است که ایران با وجود تورم و گرانی شدید، مسافران خارجی را به شدت از دست داده است و بیش از 50 درصد راهنمایان گردشگری در سال‌های اخیر بیکار شده‌اند .

مقایسه این سه کشور با ایران، که در فهرست 100 کشور برتر گردشگری جهان قرار ندارد ، بسیار درس‌آموز است. ژاپن با تکنولوژی و فرهنگ، عربستان با سرمایه، و ترکیه با بازاریابی، هر کدام مسیری را برای جذب مسافران جدید انتخاب کرده‌اند. ایران نیازمند یک استراتژی ترکیبی است که بتواند از نقاط قوت خود، مانند غنای فرهنگی، طبیعت و معماری باستانی، به شیوه‌ای مدرن و با استفاده از ابزارهای فناورانه استفاده کند تا بتواند در این رقابت جهانی جایگاهی پیدا کند.

وضعیت هتلداری ایران: چالش‌های ساختاری و عملیاتی در مسیر تطبیق با نسل جدید

صنعت هتلداری ایران در حالی که از غنای فرهنگی و میراث تاریخی فراوانی برخوردار است، با چالش‌های ساختاری و عملیاتی عمیقی مواجه است که از تطبیق با نیازها و انتظارات نسل جدید مسافران باز می‌ماند. این چالش‌ها از حوزه‌های مختلفی مانند زیرساخت، مدیریت، اقتصاد و انسانی می‌گذرند و به تنهایی یا به‌طور ترکیبی، عملکرد این بخش را به شدت محدود می‌کنند.

یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، وضعیت نابسامان زیرساخت‌ها و کیفیت خدمات است. یافته‌های پژوهشی کیفی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، که بررسی 136 گردشگر خارجی و نظرات کارشناسانی مانند اصغر ژیان دربندی و محمدرضا خادم را شامل می‌شود، نشان می‌دهد که کیفیت خدمات در هتل‌های لوکس ایران، به‌ویژه در مراکز گردشگری مانند تهران، اصفهان و شیراز، پایین است . مشکلاتی مانند کهنگی، گرد و غبار، بوی نم و رطوبت، کیفیت پایین اقلام بهداشتی و مبلمان، و عدم تنوع غذایی در رستوران‌های هتل‌ها از جمله گزارش‌های منفی مسافران است . این وضعیت، با وجود ادعاهای مدیران مبنی بر افزایش سهم بازار، با آمارهای سازمان جهانی گردشگری که در شش ماهه اول سال 1402 تا 1403، 3.1 میلیون مسافر خارجی وارد کشور شده و نسبت به دوره مشابه قبل از کرونا کاهش 37 درصدی دارد، تضاد دارد . این نشان می‌دهد که اگر گردشگر وارد کشور شود، احتمالاً به دلیل کیفیت پایین خدمات، در اقامتگاه‌هایی با کیفیت بالاتر اقامت می‌دهد.

مشکلات اقتصادی و مدیریتی نیز نقش بسزایی در این وضعیت دارند. هزینه‌های مواد اولیه به دلیل تورم، افزایش دستمزد نیروی انسانی، مالیات‌های سنگین و نوسانات ارز، بهره‌وری و سودآوری هتل‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد . این فشار اقتصادی، سرمایه‌گذاری در بهبود زیرساخت‌ها و تجهیزات را غیرممکن می‌سازد. علاوه بر این، کمبود نیروی متخصص و ماهر و مشکلات حفظ و نگهداری پرسنل، یک چالش دائمی است. بر اساس آمار ارائه شده، حدود یک سوم کارکنان هتل پس از ۶ ماه از استخدام انصراف می‌دهند و میانگین ۴۵ درصد از پرسنل تنها به مدت دو سال در هتل فعالیت می‌کنند . این نوسانات بالا در نیروی انسانی، امکان ارائه خدمات متشخص و پیوسته را برای مشتریان را مختل می‌کند. در این شرایط، انتظار برای ارائه خدماتی مطابق با استانداردهای جهانی و به‌ویژه توانایی برقراری ارتباط موثر با گردشگران خارجی، تقریباً غیرقابل دستیابی است.

در حوزه فناوری و بازاریابی، نیز تفاوت چشمگیری با کشورهای پیشرو وجود دارد. این صنعت به‌طور کلی از تکنولوژی‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی برای شخصی‌سازی، چت‌بات برای پشتیبانی 24 ساعته، و ابزارهای تحلیل داده برای مدیریت درآمد استفاده نمی‌کند [[2,27]]. بازاریابی آنلاین نیز در سطح ضعیفی انجام می‌شود و نگرانی از محرمانه بودن اطلاعات مشتریان، از جمله گزارش‌های منفی از سایت‌های مشتریان، یکی از دلایل عدم استفاده از این ابزارها است. این در حالی است که برای نسل میلینیوم و زد، 77 درصد از آنها به نظرات آنلاین مشتریان اعتماد دارند . به‌علاوه، بیکاری گسترده راهنمایان گردشگری (بیش از 50 درصد طی سال‌های اخیر) و کاهش تورهای فرانسوی، آلمانی و ایتالیایی به شدت کاهش یافته است . این وضعیت نشان می‌دهد که کل زنجیره ارزش گردشگری ایران از جمله خدمات پیش از و در طول سفر، به شدت آسیب دیده است. این چالش‌ها به طور یکجا، وضعیتی را ایجاد می‌کنند که در آن هتلداری ایران نه تنها نمی‌تواند به نسل جدید مسافران جذابیت ببخشد، بلکه حتی توان حفظ مشتریان فعلی را هم از دست داده است.

چالش‌های فناورانه و انسانی: نقش مدیریت و نیروی انسانی در پیش‌بینی آینده هتلداری ایران

پیش‌بینی آینده صنعت هتلداری ایران به‌ویژه در زمینه تطبیق با نسل جدید مسافران، به شدت به دو عامل کلیدی، یعنی مهارت مدیریت و کیفیت نیروی انسانی، وابسته است. این دو عامل به‌عنوان پلی بین وجود منابع و استراتژی‌های پیشرو و تبدیل آن‌ها به عملکرد عملیاتی و بازدهی، عمل می‌کنند. با وجود اینکه ایران از منابع فرهنگی و طبیعی فوق‌العاده‌ای برخوردار است، اما ضعف در این دو حوزه، اصلی‌ترین مانع پیشرفت صنعت هتلداری ایران است.

مشکلات مدیریتی در این صنعت بسیار عمیق و پیچیده هستند. اولین مشکل، عدم تطبیق استراتژیک است. مدیران هتلداری ایران به‌طور کلی به دنبال تقلید از الگوهای موجود در جهان هستند، به‌جای اینکه با توجه به منابع خاص ایران، استراتژی‌های متفاوتی را توسعه دهند. همان‌طور که یادآور شد، هتل‌های لوکس ایران فاقد هویت تصویری منحصربه‌فرد هستند و تغییرات مدیریتی منجر به تغییرات سلیقه‌ای در دکوراسیون و لباس کارکنان می‌شود . این ناپایداری استراتژیک، اعتماد مشتریان را به فروشندگان خدمات نمی‌دهد. دوم، عدم دسترسی به داده و تحلیل، یک چالش بزرگ است. مدیران هتل‌ها فاقد آمار رضایت گردشگران از خدمات غذایی هستند و از طریق ابزارهای دیجیتال نمی‌توانند رفتار و ترجیحات مشتریان را به‌دقت تحلیل کنند . در حالی که هوش مصنوعی در سراسر جهان برای پیش‌بینی نوسانات قیمت، مدیریت درآمد و شخصی‌سازی تجربه مهمانان استفاده می‌شود [[2,27]]، این ابزارها در ایران تاکنون معرفی نشده‌اند. این کمبود دانش تحلیلی، به مدیران اجازه نمی‌دهد تا تصمیمات مبتنی بر داده بگیرند و به‌جای آن، بر اساس تجربه شخصی و فرضیه‌های نادرست عمل کنند.

مشکلات نیروی انسانی نیز به اندازه مشکلات مدیریتی جدی هستند. اولین مشکل، کمبود مهارت و تخصص است. کارکنان هتل‌ها در اغلب موارد فاقد مهارت کافی در برخورد با گردشگران خارجی، تسلط به زبان انگلیسی و آموزش تخصصی هستند . این موضوع به‌ویژه در هتل‌های لوکس ایران مشهود است که کیفیت خدمات ارائه شده به دلیل فاقد بودن پرسنل ماهر، پایین می‌آید. دوم، نوسان بالای نیروی انسانی، یک مشکل مزمن است. با توجه به شرایط اقتصادی، نگرش مسافران به سمت مقاصد کم‌هزینه و اقامتگاه‌های شخصی (Airbnb) حرکت کرده است . این موضوع به‌ویژه برای طبقه متوسط و کم‌درآمد ایرانیان که قدرت خرید خود را برای سفرهای لوکس از دست داده‌اند ، اهمیت پیدا می‌کند. این امر باعث می‌شود که هتل‌ها، به‌ویژه هتل‌های لوکس، در رقابت با اقامتگاه‌های شخصی و اقامتگاه‌های تفریحی که توجه بیشتری به ارائه تجربه و ارتباط اجتماعی می‌کنند ، شکست بخورند. در این شرایط، مدیریت نیروی انسانی به یک چالش حیاتی تبدیل می‌شود. نیاز به ایجاد محیطی است که کارکنان بتوانند متعهد و طولانی‌مدت در کنار هتل باشند، تا خدماتی با کیفیت و پیوسته را ارائه دهند. این امر شامل آموزش مداوم، حقوق و دستمزد منصفانه، و ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت است. بدون حل این مشکلات، هرگونه سرمایه‌گذاری در زیرساخت یا فناوری نیز ممکن است نتیجه‌ای نداشته باشد، زیرا تجربه نهایی مشتری، به انسانیت و مهارتی که با آن خدمات ارائه می‌شود، بستگی دارد.

تحلیل و راهکارها: ارائه چشم‌اندازی برای تطبیق هتلداری ایران با نسل جدید مسافران

با توجه به تجزیه و تحلیل جامع ارائه شده، آینده صنعت هتلداری ایران به شدت به توانایی آن در تطبیق با نسل جدید مسافران، مبنی بر تجربه، اصالت، فناوری و پایداری، وابسته است. این تحلیل نشان می‌دهد که ایران، در مقابل پیشروان جهانی با تجارب متنوعی از جمله استفاده از فناوری (ژاپن)، سرمایه‌گذاری در زیرساخت (عربستان سعودی) و بازاریابی هوشمندانه (ترکیه)، در یک موقعیت چالش‌برانگیز قرار دارد. با این حال، این چالش‌ها فرصت‌هایی برای تجدیدنظر استراتژیک و ایجاد یک هویت منحصر به فرد گردشگری را نیز به همراه دارند.

تحلیل کلی: صنعت هتلداری ایران در معرض چندین جریان تخریبی قرار دارد. اولاً، رقابت جهانی: مقایسه با ژاپن، عربستان سعودی و ترکیه نشان می‌دهد که رقابت در این حوزه جهانی است و ایران نمی‌تواند با استفاده از رویکردهای قدیمی و محدود در برابر سرمایه‌های هنگفت، فناوری پیشرفته و استراتژی‌های بازاریابی قدرتمند رقابت کند. ثانیاً، چرخش نسلی مشتریان: نسل میلینیوم و زد به دنبال تجربه‌های شخصی‌سازی‌شده، فرهنگی و آسان هستند. هتلداری ایران با کیفیت پایین، استانداردهای بین‌المللی نادیده گرفته و عدم استفاده از فناوری، به‌ویژه در حوزه بازاریابی آنلاین، نتوانسته است نیازهای این مسافران را برآورده کند. سوم، چالش‌های داخلی: مشکلات اقتصادی، نوسانات نیروی انسانی، کمبود مدیران مجرب و نگرش به سمت اقامتگاه‌های شخصی، عملکرد این صنعت را به شدت تحت الشعاع قرار داده است [[14,21]]. این شرایط باعث شده است که ایران در فهرست 100 کشور برتر گردشگری جهان قرار نگیرد و درآمد گردشگری نسبت به دوره پیش از کرونا نیز کاهش یافته است .

راهکارهای پیشنهادی: برای تطبیق با نسل جدید مسافران و بهبود موقعیت رقابتی، می‌توان به چندین راهکار استراتژیک اشاره کرد:

1. تأکید بر اصالت و تجربه منحصربه‌فرد: به جای تقلید، ایران باید بر اصالت فرهنگی و طبیعت خود تمرکز کند. این می‌تواند شامل ایجاد هتل‌های بوتیک مبتنی بر معماری سنتی، همکاری با هنرمندان محلی برای ایجاد فضای هنری، و ارائه تجربه‌های مشارکتی مانند کلاس‌های آشپزی محلی، تولید محصولات دستی و بازدید از مزارع کشاورزی پایدار باشد . این نوع تجربه، نه تنها برای نسل جدید جذاب است، بلکه ارزش اقتصادی بیشتری را به منطقه می‌دهد.

2. سرمایه‌گذاری در فناوری و دیجیتالی‌سازی: این سرمایه‌گذاری نباید فقط در زیرساخت فیزیکی باشد، بلکه در ابزارهای دیجیتالی نیز صورت گیرد. این شامل ایجاد سایت و اپلیکیشن‌های مخصوص، استفاده از هوش مصنوعی برای شخصی‌سازی توصیه‌ها و مدیریت درآمد، و استفاده از چت‌بات برای پشتیبانی 24 ساعته است [[2,27]]. بازاریابی آنلاین با استفاده از محتوای مبتنی بر ویدیو، بازاریابی اینفلوئنسرها و محتوای اجتماعی می‌تواند به‌طور قابل توجهی بازار هدف جوان را جذب کند .

3. توسعه نیروی انسانی و مدیریت: این مهم‌ترین و پیچیده‌ترین راهکار است. نیاز به آموزش مداوم پرسنل در زمینه‌هایی مانند مهارت‌های ارتباطی، تسلط به زبان انگلیسی، خدمات بین‌المللی و مدیریت ارتباط با مشتری است. همچنین، نیاز به جذب و نگهداری مدیران مجرب و خلاق است که بتوانند استراتژی‌های متفاوت و منحصر به فردی را برای جذب مسافران طراحی کنند. این امر نیاز به اصلاح چشمگیری در سیاست‌های حقوق و دستمزد و فرهنگ سازمانی دارد.

4. هماهنگی با بخش خصوصی و دولت: برای مقابله با تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی، نیاز به همکاری مؤثر بین وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سازمان بازرسی کل کشور و بخش خصوصی است. این همکاری می‌تواند به سمت ایجاد یک اکوسیستم گردشگری سالم، افزایش سرمایه‌گذاری داخلی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی (در صورت امکان) و ایجاد قوانین شفاف و حمایت‌گر برای صنعت هدایت کند.

در نهایت، آینده صنعت هتلداری ایران در دست تلاش و پیش‌بینی است. با وجود چالش‌های بسیار، با استفاده از استراتژی‌های هوشمندانه و تمرکز بر نقاط قوت خود، می‌توان در عرصه جهانی رقابت کرد و نسل جدید مسافران را به خود جذب کرد.