تدوین الگوی گردشگری ادبی در  تهران؛

 تحلیل فضایی و روایی مبتنی بر آثار «بوف کور» و «سووشون»

فصل اول: کلیات و مبانی نظری؛ پارادایم نوین گردشگری در افق ۲۰۲۵

مقدمه: بازخوانی شهر به‌مثابه متن

درمطالعات شهرسازی و گردشگری نوین، شهرها دیگر نه صرفاً مجموعه‌ای از کالبدهای فیزیکی، خیابان‌ها و ساختمان‌ها، بلکه به‌مثابه «متن‌هایی» تلقی می‌شوند که لایه‌های معنایی آن‌ها توسط نویسندگان، شاعران و هنرمندان رمزگذاری شده است. تهران، پایتخت دویست‌ساله ایران، یکی از پیچیده‌ترین و چندلایه‌ترین متون شهری در خاورمیانه است. این کلان‌شهر که در طول یک قرن اخیر بستری برای تقابل سنت و مدرنیته بوده، در آثار ادبی معاصر بازتابی دوگانه داشته است: از یک‌سو، تهرانِ مالیخولیایی، مه‌آلود و پر از سایه‌های ترسناک در بوف کور صادق هدایت، و از سوی دیگر، تهرانِ سیاسی، روشنفکری و کانون مقاومت مدنی در زیست و آثار سیمین دانشور و جلال آل‌احمد.  این پژوهش با اتکا به منابع معتبر سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵، تلاش دارد تا با عبور از رویکردهای سطحی، مدلی مبتنی بر «برندسازی مکان» (Place Branding) و «گردشگری روایی» (Narrative Tourism) ارائه دهد که در آن، گردشگر از یک تماشاگر منفعل به یک «خواننده فعال» و «فلانور» (Flâneur) تبدیل می‌شود.

روندهای جهانی در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ نشان‌دهنده یک تغییر پارادایم اساسی در صنعت گردشگری است. گردشگران نوین، به‌ویژه نسل‌های جدید (Millennials و Gen Z)، از گردشگری انبوه و آفتاب-ساحل فاصله گرفته و به سمت «سفرهای کتاب‌محور» (Bookish Travel) و «خلوت‌های مطالعه ساختاریافته» (Structured Reading Retreats) گرایش پیدا کرده‌اند. آمارهای بریتانیا نشان می‌دهد که تا ۵۰ درصد از مسافران، پتانسیل یادگیری و مطالعه را در انتخاب مقصد دخیل می‌دانند. این موج نوین، فرصتی بی‌نظیر برای تهران است تا با بهره‌گیری از سرمایه نمادین نویسندگان خود، هویتی فراتر از ترافیک و آلودگی برای خود دست‌وپـا کند.

 برندسازی مکان و هویت روایی شهر

برندسازی مکان (Place Branding) فرآیندی استراتژیک است که فراتر از طراحی لوگو یا شعار تبلیغاتی عمل می‌کند. در پژوهش‌های اخیر، بر این نکته تأکید شده است که برندسازی مکان باید بر هویت‌های اجتماعی و روایی استوار باشد تا رقابت صرفاً اقتصادی. برای تهران، این هویت نمی‌تواند تنها بر برج میلاد یا پل طبیعت استوار باشد؛ بلکه باید ریشه در «روح مکان» (Genius Loci) داشته باشد که در ادبیات تبلور یافته است. مقالات علمی منتشر شده در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهند که برندسازی مکان تأثیر معناداری بر تجربه گردشگران در تهران دارد و می‌تواند مؤلفه‌هایی همچون جذابیت و وفاداری به مقصد را ارتقا دهد.

در مدل‌های توسعه‌یافته برای بافت تاریخی تهران، هویت برند مکان به‌عنوان مقوله‌ای مرکزی معرفی شده است که از سه رکن «گردشگری»، «سکونت» و «بازار» تشکیل می‌شود. گردشگری ادبی، به‌عنوان ملاتی که این سه رکن را به هم پیوند می‌دهد، عمل می‌کند. برای مثال، وقتی گردشگر در خیابان لاله‌زار قدم می‌زند، تنها با یک راسته تجاری مواجه نیست؛ بلکه با لایه‌ای از تاریخ مواجه است که هدایت در کافه‌های آن می‌نشست و مدرنیته ناقص ایرانی را نقد می‌کرد. بنابراین، برندسازی موفق تهران نیازمند ادغام روایت‌های ادبی در استراتژی‌های توسعه شهری است. پژوهش‌های دکتر بیات و اسدی (۱۳۹۶) نیز تأکید دارند که چالش اصلی در ایران، نه فقدان جاذبه، بلکه فقدان «گفتمان‌سازی» و «تفسیر» جاذبه‌های ادبی است.

 فلانری و تجربه زیباشناختی شهر

مفهوم «فلانور» یا پرسه‌زن که توسط شارل بودلر و والتر بنیامین تئوریزه شد، کلیدواژه‌ای حیاتی برای درک گردشگری ادبی در تهران است. فلانور کسی است که با سرعتی متفاوت از جمعیت، در شهر قدم می‌زند و به مشاهده جزئیات می‌پردازد. در تهران، فلانری ادبی به معنای جستجوی نشانه‌هایی است که در متون داستانی ثبت شده‌اند. مقالات سال ۲۰۲۴ به بررسی تجربه «حواس‌پرتی» و «پرسه‌زنی» در تهران پرداخته‌اند و نشان داده‌اند که چگونه سینما و ادبیات می‌توانند ادراک شهروندان از فضا را تغییر دهند.

زمانی که از «پرسه در تهران با بوف کور» سخن می‌گوییم، در واقع از گردشگر دعوت می‌کنیم تا شهر را از دریچه ذهن یک راوی مالیخولیایی ببیند؛ شهری که در آن سایه‌ها بلندترند و دیوارها بوی رطوبت و قدمت می‌دهند. در مقابل، پرسه با سووشون، نوعی مواجهه فعالانه و اجتماعی با شهر است. تحقیقات نشان می‌دهد که پیاده‌مداری (Walkability) در مناطقی مانند لاله‌زار و تجریش، رابطه مستقیمی با «حس تعلق به مکان» دارد. بنابراین، طراحی مسیرهای گردشگری ادبی باید به‌گونه‌ای باشد که امکان قدم زدن، مکث کردن و خواندن متن در فضای شهری را فراهم کند. این امر نیازمند توجه به زیرساخت‌های پیاده‌راهی و مبلمان شهری است که متأسفانه در بسیاری از نقاط تهران با چالش مواجه است.

 گردشگری روایی (Narrative Tourism)؛ استراتژی اتصال

گردشگری روایی راهبردی است که در آن داستان‌ها، افسانه‌ها و زیست‌نوشت‌ها به‌عنوان موتور محرک جذب گردشگر عمل می‌کنند. این رویکرد، پتانسیل بالایی برای افزایش ماندگاری گردشگر و توزیع درآمد در جوامع محلی دارد.در بافت تهران، این استراتژی می‌تواند با استفاده از فناوری‌های دیجیتال تقویت شود. یونسکو در وبینارهای سال ۲۰۲۴ خود بر استفاده از ابزارهای دیجیتال برای توانمندسازی جوامع محلی در روایتگری گردشگری تأکید کرده است. استفاده از کدهای QR در کنار اماکن مرتبط با هدایت یا دانشور، که بخش‌هایی از رمان یا صدای نویسنده را پخش کنند، می‌تواند خلأهای ناشی از بسته بودن برخی اماکن (مانند خانه هدایت) را پر کند. همچنین، رویکرد «گردشگری حسی» (Sensory Tourism) که بر تحریک حواس پنج‌گانه تأکید دارد، در بافت‌های تاریخی تهران (مانند بوی ادویه در بازار یا صدای پرندگان در دزاشیب) می‌تواند تجربه ادبی را غنی‌تر سازد.

فصل دوم: جغرافیای سایه‌ها؛ تحلیل فضایی پرسه در تهران با «بوف کور»

 صادق هدایت و معماری انزوا

صادق هدایت، پدر داستان‌نویسی مدرن ایران، شخصیتی است که زیست و آثارش با بافت تاریخی تهران گره خورده است. او که در سال ۱۲۸۱ شمسی در خانواده‌ای اشرافی در تهران زاده شد ، راوی اصلی گذار دردناک تهران از سنت به مدرنیته بود. تحلیل‌های روانکاوانه و فضایی آثار او نشان می‌دهد که مکان در داستان‌های هدایت، نه یک پس‌زمینه خنثی، بلکه یک شخصیت فعال و اغلب تهدیدآمیز است.

 خانه پدری: تراژدی میراث در خیابان کوشک

قلب جغرافیای هدایت در تهران، خانه پدری اوست. این عمارت قاجاری که در خیابان تقوی (کوشک سابق)، جنب بیمارستان امیراعلم قرار دارد، یکی از مهم‌ترین و در عین حال مناقشه‌برانگیزترین نقاط گردشگری ادبی ایران است.

تحلیل معماری و وضعیت کالبدی:

این خانه با مساحتی حدود ۱۴۰۰ مترمربع، نمونه‌ای فاخر از معماری اواخر دوره قاجار است. حیاط مرکزی با حوضی از کاشی‌های آبی، باغچه‌های قرینه، ستون‌های سفید بلند در ایوان و پنجره‌های ارسی، فضایی را ترسیم می‌کنند که هدایت کودکی و بخشی از جوانی خود را در آن گذراند. جهانگیر هدایت، برادرزاده صادق، توصیف می‌کند که این خانه بخشی از یک باغ بزرگ متعلق به نیرالملک بوده است.

وضعیت مدیریتی و چالش‌های بازدید (۱۴۰۳-۱۴۰۴):

متأسفانه، وضعیت فعلی این خانه نمادی از «میراث در خطر» است. خانه در تملک بیمارستان امیراعلم قرار دارد و در طول سال‌های گذشته کاربری‌هایی نامتجانس همچون مهدکودک کارکنان، انبار و کتابخانه بیمارستان داشته است. گزارش‌های سال ۱۴۰۳ حاکی از آن است که دیوارهای خانه ترک برداشته، رطوبت به پایه‌ها آسیب زده و بخشی از حیاط برای ایجاد ورودی بیمارستان تخریب شده است. بازدید از این خانه برای عموم تقریباً غیرممکن است و گردشگران اغلب با درهای بسته مواجه می‌شوند. این «ممنوعیت بازدید»، خود به لایه‌ای از جذابیت و رازآلودگی برای فلانورهای ادبی تبدیل شده است؛ آن‌ها از پشت نرده‌ها یا با بالا رفتن از دیوار تلاش می‌کنند نگاهی به حیاطی بیندازند که شاید سایه نویسنده بوف کور هنوز در آن سنگینی می‌کند. درخواست‌های مکرر شورای شهر و فعالان میراث برای تبدیل این خانه به موزه یا مرکز فرهنگی تاکنون بی‌نتیجه مانده است.

لاله‌زار: از شانزلیزه تا گورستان تئاترها

خیابان لاله‌زار، که روزگاری نماد تجدد و تفریح طبقه متوسط و روشنفکر تهران بود، نقشی کلیدی در جغرافیای ذهنی هدایت داشت. ناصرالدین‌شاه پس از سفر به پاریس و دیدن شانزلیزه، دستور ساخت این خیابان را صادر کرد.در دهه‌های ۱۳۱۰ و ۱۳۲۰، لاله‌زار مرکز سینماها، تئاترها، هتل‌ها و کافه‌ها بود.

تحلیل پدیدارشناسانه لاله‌زار در تورهای ادبی:

امروزه لاله‌زار به بورس لوستر و لوازم برقی تبدیل شده است، اما تورهای پیاده‌روی ادبی تلاش می‌کنند تا از میان هیاهوی موتورسیکلت‌ها و نورهای خیره‌کننده، لایه‌های پنهان تاریخ را بیرون بکشند.

• گراند هتل: اولین هتل مدرن ایران که قمرالملوک وزیری در آن کنسرت داد، اکنون ساختمانی متروکه و غبارگرفته است. هدایت و هم‌نسلانش شاهد اوج شکوه این بنا بودند.

• تئاتر نصر: نمای بیرونی این تئاتر با مجسمه‌هایش هنوز باقی است، اما فضای داخلی آن که زمانی میزبان نمایش‌های پیشرو بود، سال‌هاست که تعطیل است. بازدید از این مکان‌ها برای گردشگر ادبی، نوعی مواجهه با «زوال» است؛ تمی که در بوف کور نیز حضوری پررنگ دارد. هدایت در آثارش به پوچی و ابتذال زندگی مدرن می‌تاخت و امروز لاله‌زار، تجسم فیزیکی همان زوال است.

 کافه‌ها: پاتوق‌های روشنفکری و تنهایی

کافه‌نشینی بخش جدایی‌ناپذیر از زیست ادبی هدایت و گروه ربعه بود. دو کافه مهم در این محور وجود دارد که هنوز فعال هستند و مقاصد اصلی گردشگران محسوب می‌شوند.

 جغرافیای اساطیری «بوف کور»: شهر ری و ویرانه‌های تاریخ

برخلاف تصور رایج که بوف کور را اثری کاملاً ذهنی و انتزاعی می‌داند، پژوهش‌های دانشگاهی اخیر نشان داده‌اند که جغرافیای این رمان انطباق دقیقی با محلات جنوب شرقی تهران و شهر ری دارد.

• شهر ری (راگا): هدایت که به متون پهلوی و ایران باستان تسلط داشت، شهر ری را به‌خوبی می‌شناخت. توصیفات او از «خانه‌های کنار خندق»، «قبرستان» و «دکان پیرمرد خنزرپنزری» با بافت تاریخی اطراف حرم شاه عبدالعظیم و برج طغرل همخوانی دارد.

• قبرستان ابن‌بابویه: جایی که بسیاری از مشاهیر (از جمله خود هدایت اگر در ایران می‌ماند) در آن دفن شده‌اند یا می‌شدند. فضای گورستانی و حضور «کالسکه نعش‌کش» در رمان، ارجاعی به مسیر جاده قدیم ری و دلیجان‌های آن زمان است.

• سرو و نهر آب: نمادهای تکرار شونده در رمان که ریشه در باغ‌های ایرانی و نقوش روی قلمدان‌ها دارند، در باغ‌های قدیمی ری و چشمه‌علی قابل ردیابی هستند.

فصل سوم: جغرافیای مقاومت و زنانگی؛ تحلیل فضایی پرسه در تهران با «سووشون»

از شیراز تا تهران: جابجایی مکانی متن

رمان سووشون، شاهکار سیمین دانشور، اگرچه در شیراز و در بستر اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم می‌گذرد ، اما زادگاه خلق آن تهران است. دانشور این رمان را در سال ۱۳۴۸ منتشر کرد، زمانی که در خانه دزاشیب تهران زندگی می‌کرد. بنابراین، گردشگری ادبی مرتبط با سووشون در تهران، گردشی در «کارگاه نویسنده» است؛ جایی که ذهنیت نویسنده شکل گرفته و کلمات بر کاغذ جاری شده‌اند.

سووشون روایتی از زندگی زری، زنی از طبقه ملاک شیراز است که در تلاش برای حفظ امنیت خانواده در برابر طوفان حوادث سیاسی است. نام رمان برگرفته از آیین سوگواری سیاوش، قهرمان اساطیری ایران است که مظلومانه کشته شد.این مضمون فداکاری و مظلومیت، هم در سرنوشت یوسف (همسر زری در رمان) و هم در زندگی واقعی سیمین و جلال نمود دارد.

 خانه-موزه سیمین و جلال: الگوی طلایی مدیریت گردشگری ادبی

در نقطه مقابل خانه متروک هدایت، خانه سیمین و جلال در منطقه تجریش (دزاشیب)، نمونه‌ای درخشان از تبدیل خانه مشاهیر به جاذبه گردشگری است. این خانه که در سال ۱۳۹۷ پس از مرمت توسط شهرداری تهران افتتاح شد، توانسته است روح زندگی این زوج ادبی را حفظ کند.

تحلیل معماری و فضا:

این خانه را جلال آل‌احمد در سال ۱۳۳۰، زمانی که سیمین برای تحصیل در دانشگاه استنفورد به آمریکا رفته بود، طراحی کرد و ساخت.جلال در نامه‌هایش به سیمین، جزئیات ساخت خانه را با عشق و وسواس شرح می‌داد و حتی از درد دست‌هایش در حین تراشیدن سنگ‌ها می‌نوشت. معماری خانه تلفیقی از سنت و مدرنیته است؛ با دیوارهای آجری، طاق‌های ضربی، و حیاطی باصفا که حوضی فیروزه‌ای در میان آن قرار دارد. مجسمه مومی جلال در پاگرد پله‌ها و سیمین در اتاق نشیمن، چنان طبیعی ساخته شده‌اند که بازدیدکننده احساس می‌کند به مهمانی آن‌ها رفته است.

محتوای موزه و تجربه بازدید:

• کتابخانه و دست‌نوشته‌ها: کتابخانه شخصی این زوج با هزاران جلد کتاب، سند مهمی از جریان روشنفکری دهه ۴۰ و ۵۰ ایران است. دست‌نوشته‌های رمان سووشون، نامه‌های عاشقانه جلال به سیمین، و کارت‌های شناسایی آن‌ها در معرض دید قرار دارد.

• حلقه یاران: این خانه سال‌ها محل رفت‌ و آمد چهره‌هایی چون نیما یوشیج (که خانه‌اش در همسایگی آن‌ها بود)، احمد شاملو، آیت‌الله طالقانی و امام موسی صدر بوده است. کانون نویسندگان ایران نیز هسته اولیه‌اش در همین خانه شکل گرفت.

• آمار بازدید: استقبال از این موزه چشمگیر بوده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که تنها در ایام نوروز ۱۴۰۳، بیش از ۸۰۰۰ نفر از این خانه-موزه بازدید کرده‌اند که رشدی ۴۰ درصدی نسبت به سال قبل داشته است. این آمار نشان‌دهنده عطش جامعه برای اتصال به ریشه‌های فرهنگی معاصر است.

تحلیل تطبیقی: خانه به‌مثابه سنگر

در سووشون، خانه زری و یوسف آخرین پناهگاه در برابر اشغالگران و قحطی است. زری تلاش می‌کند با برگزاری مهمانی‌ها و مدیریت خانه، نوعی نظم و زیبایی را در جهان آشوب‌زده حفظ کند. خانه دزاشیب نیز برای سیمین چنین کارکردی داشت. او در این خانه، در برابر فشارهای سیاسی ساواک بر جلال، و بعدها در دوران تنهایی پس از مرگ جلال، ایستادگی کرد و به خلق آثارش ادامه داد. بازدید از این خانه، بازخوانی روایتی زنانه از تاریخ معاصر است؛ جایی که «خانه» از یک فضای خصوصی به یک فضای عمومی و سیاسی تبدیل می‌شود.

فصل چهارم: تحلیل تطبیقی و سنتز فضایی

دوگانه جنوب/شمال و سنت/مدرنیته

مقایسه جغرافیای ادبی هدایت و دانشور، شکاف‌های فضایی و زمانی تهران را آشکار می‌کند:

1. محور هدایت (جنوب و مرکز): متمرکز بر لاله‌زار، خیابان کوشک و شهر ری. این جغرافیا نماینده تهرانِ در حال گذار، پر از تناقض، کثیفی، و اصالتِ در حال زوال است. فضای بوف کور فضایی بسته، تاریک و خفقان‌آور است که با کوچه‌های تنگ و دیوارهای بلند همخوانی دارد.

2. محور دانشور (شمال - شمیران): متمرکز بر دزاشیب و تجریش. این جغرافیا نماینده طبقه متوسط جدید، روشنفکری دانشگاهی و فضای بازتر است. اگرچه سیاست در اینجا نیز حضور دارد، اما فضا (باغ، حیاط، منظره کوه) امکان تنفس و امید را فراهم می‌کند.

نگاه مردانه vs نگاه زنانه به شهر

هدایت در پرسه‌هایش در تهران، اغلب نگاهی بدبینانه و انزواطلبانه دارد (فلانورِ منزوی). او از جمعیت گریزان است و به حاشیه شهر (ری) پناه می‌برد. در مقابل، سیمین دانشور در سووشون و زیست واقعی‌اش، نگاهی مادرانه و مراقبتی به فضا دارد. او در خانه دزاشیب «میزبانی» می‌کند و شبکه‌ای از روابط اجتماعی می‌سازد. گردشگری ادبی در مسیر هدایت، سفری به درونِ ذهن است، اما در مسیر دانشور، سفری به درونِ جامعه.

فصل پنجم: طراحی استراتژیک مسیرهای گردشگری (Itinerary Design)

مسیر شماره ۱: «در جستجوی سایه‌ها» (محور هدایت)

• نوع تور: پیاده‌روی تاریخی - معمایی.

• زمان پیشنهادی: صبح جمعه (به دلیل ترافیک کمتر منطقه فردوسی).

• مدت: ۴ ساعت.

• مسیر:

  1. شروع: میدان توپخانه (امام خمینی) و موزه بانک ملی (محل کار هدایت).

  2. خیابان لاله‌زار: قدم زدن در طول خیابان، توقف روبروی گراند هتل و تئاتر نصر. نکته راهنما: توضیح درباره نقش هدایت در نقد تجدد ظاهری و مقایسه وضعیت فعلی با توصیفات دهه ۲۰.

  3. خیابان تقوی (کوشک): بازدید بیرونی از خانه پدری هدایت. نکته: امکان ورود وجود ندارد، اما دیدن سردر و معماری بیرونی و بحث درباره وضعیت حفاظتی آن بخشی از تجربه تور است (Narrative of Loss).

  4. کافه نادری: استراحت در حیاط کافه. صرف قهوه و شیرینی نادری. خواندن بخش‌هایی از سگ ولگرد.

  5. کافه گل رضاییه: (نیاز به رزرو قبلی). پایان تور با دیدن میز اختصاصی و فضای داخلی پر از عکس.

 مسیر شماره ۲: «خلوتِ ادبیات و مقاومت» (محور دانشور-آل‌احمد)

• نوع تور: فرهنگی - بازدیدی.

• زمان پیشنهادی: روزهای هفته (غیر از شنبه) یا صبح پنجشنبه.

• مدت: ۳ ساعت.

• مسیر:

  1. شروع: ایستگاه مترو تجریش.

  2. پیاده‌روی در دزاشیب: عبور از خیابان شهید رمضانی و لمس بافت کوچه باغ‌های شمیران.

  3. خانه-موزه سیمین و جلال: بازدید کامل (حداقل ۱.۵ ساعت). تمرکز بر دست‌نوشته‌های سووشون، مجسمه‌ها و کتابخانه. تماشای فیلم مستند اگر در موزه پخش شود.

  4. خانه نیما یوشیج: بازدید از خانه نیما که در نزدیکی قرار دارد و بحث درباره رابطه همسایگی و ادبی این سه نفر.

  5. پایان: باغ فردوس (موزه سینما) یا امامزاده صالح (که در سووشون هم به مذهب و نذر اشاره می‌شود).

جدول کلمات کلیدی استراتژیک:

نتیجه‌گیری و چشم‌انداز

گردشگری ادبی در تهران، ظرفیتی عظیم اما خفته است. گزارش حاضر نشان داد که دو قطب روایی «هدایت» و «دانشور»، دو تجربه کاملاً متفاوت از شهر را ارائه می‌دهند: یکی پرسه در لایه‌های پنهان، ممنوعه و رو به زوال مرکز شهر، و دیگری تجربه فضای بازسازی‌شده، تثبیت‌شده و روشنفکرانه در شمال شهر.

برای توسعه پایدار این شاخه از گردشگری، پیشنهادات زیر ارائه می‌شود:

1. مداخله دیجیتال: با توجه به بسته بودن خانه هدایت، طراحی اپلیکیشن‌های واقعیت افزوده (AR) که بتواند فضای داخلی خانه یا کاراکترهای بوف کور را در خیابان کوشک بازسازی کند، راهکاری هوشمندانه است.

2. شبکه‌سازی: ایجاد مسیرهای پیوسته که کافه‌ها، کتابفروشی‌ها و خانه‌های تاریخی را به هم متصل کند.

3. مدیریت رویداد: برگزاری شب‌های داستان‌خوانی در خانه سیمین و جلال یا تورهای شبانه در لاله‌زار می‌تواند به پویایی اقتصاد شبانه تهران کمک کند.

تهرانِ متنی، شهری است که هنوز تمام داستان‌هایش خوانده نشده است. «سفرنویسان» با انتشار این راهنما، می‌تواند پیشگام دعوت مخاطبان به خوانش دوباره این کلان‌شهر خاکستری باشد.

جداول تکمیلی

جدول ۱: مقایسه وضعیت بازدید اماکن (به‌روزرسانی ۱۴۰۴)

جدول ۲: چک‌لیست تجهیزات برای فلانور ادبی در تهران