گردشگری شهری: چطور شهرداری‌ها شهرها را به آهنربای سرمایه و توریست تبدیل می‌کنند؟

بررسی نقش شهرداری‌ها در توسعه گردشگری شهری

حمید نادری، رئیس کمیته گردشگری مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران، در گفت‌وگو با مجله سفرنویسان و در میزگرد بررسی نقش شهرداری‌ها در توسعه گردشگری شهری، اظهار داشت: امروزه کمتر شهری را می‌توان بدون رویکرد و نگرش توسعه گردشگری، مدیریت کرد. رویکرد گردشگری و توجه ویژه‌ای که توسط شهرداران صورت می‌گیرد، باعث می‌شود آن شهرها به شهرهای زیبا، جذاب، سرزنده و پویا تبدیل شوند. در آن زمان، شهر همچون مغناطیسی، گردشگران و سرمایه‌گذاران را به خود جذب خواهد کرد. لذا تحول شهری و متعاقب آن، تحول اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در شهرها، بدون توجه به ارزش‌های مقوله مهم گردشگری نشدنی است.

شهرداری‌ها اقدامات متعددی را در راستای توسعه و رونق صنعت گردشگری انجام می‌دهند و ابزارهایی برای این امر در اختیار دارند که عبارتند از: ارائه تسهیلات در زمینه اقامت و اسکان گردشگر، ایجاد مراکز تفریحی و سیاحتی برای گردشگران، حفاظت از بافت قدیمی و تاریخی با کنترل ساخت و ساز، همچنین بهسازی و نوسازی بافت و مسیر تاریخی، بحث بازاریابی و برندسازی برای شهرها، تجهیز و مناسب‌سازی فضاهای گردشگری، ارائه تسهیلات در زمینه جابه‌جایی و حمل و نقل، زیباسازی مناظر شهری در راستای افزایش ماندگاری گردشگران، تبلیغات شهری و بحث دیپلماسی شهری (بحث خواهرخواندگی‌ها)، مدیریت اوقات فراغت شهروندان و گردشگران، بحث تأمین بهداشت و نظافت شهری و...

درآمدهای پایدار و چالش‌ها

یکی از دلایلی که اکنون شهرداری‌ها به بحث مقوله گردشگری روی آورده‌اند، بحث درآمدهای پایدار است. همان‌طور که در جریان هستید، کشور با مشکلات اقتصادی روبرو است و شهرداری‌ها نیز منابع درآمدی که در اختیارشان بوده (به علت رکود بازار ساخت و ساز و...) دچار عدم ثبات شده است. در حال حاضر، مقوله گردشگری به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع محرک و ایجادکننده توسعه پایدار بوده و در معادلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرها بسیار تأثیرگذار است. در صورت اندیشیدن تدابیر و اتخاذ سیاست‌های ویژه در حوزه گردشگری شهری، این صنعت مهم می‌تواند در تأمین منابع مالی مدیریت شهرها، به ویژه شهرداری‌ها، نقش‌آفرین بوده و رسیدن شهرها به درآمد پایدار را تسریع و تضمین کند.

از سوی دیگر، شهرداری‌ها با مشکلات عدیده‌ای برای تأمین منابع هزینه‌های جاری خود مواجه هستند. این صنعت پویا می‌تواند سهم شایانی از نیازمندی‌های شهرداری‌ها در ردیف‌های درآمدی بودجه را محقق کند. اما در حوزه گردشگری شهری، یک سری چالش‌ها، محدودیت‌ها و موانع داریم. این چالش‌ها اگر از میان برداشته شوند، در آینده‌ای نزدیک شاهد شکوفایی گردشگری شهری خواهیم بود.

پیشنهاداتی برای توسعه گردشگری در تهران

نادری در ادامه به نقش پایتخت اشاره کرد و افزود: تهران به عنوان پایتخت ایران، یک الگو و سنبل از کل ایران است. در پروژه‌های شهرداری، لازم می‌بینم که پیوست گردشگری ایجاد شود. طرح‌های بسیاری انجام می‌شود، اما چون پیوست گردشگری ندارند و نیازها و ملزومات گردشگر در آن لحاظ نمی‌شود، مشکلاتی را پدید می‌آورد. در بحث شهرداری‌های تهران، خواهشی که از دوستان دارم این است که تجربه‌نگاری انجام شود. در تمامی حوزه‌ها، اگر این اتفاق بیفتد، می‌توانیم از تجربیات این عزیزان در سایر شهرداری‌ها در مقاطع زمانی و مکانی بهره‌مند شویم. همچنین، ظرفیتی در شهر تهران برای معرفی شهرهای دیگر نیز ایجاد شود که این موضوع می‌تواند به گردشگری شهری کمک کند.