آینده درخشان گردشگری ایران: چگونه شهرداری‌ها، شهرها را به قطب درآمد و جذب توریست تبدیل می‌کنند؟

بررسی نقش کلانشهرها در توسعه گردشگری ایران

حمید نادری، رئیس کمیته گردشگری مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران، در گفت‌وگو با مجله سفرنویسان و در میزگرد بررسی نقش کلانشهرها در توسعه گردشگری ایران، به جایگاه رو به رشد بخش گردشگری در شهرداری‌ها اشاره کرد و بیان داشت: شهرداری‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که یکی از فضاهایی که می‌توانند به آن ورود پیدا کنند و مفید باشند، در بخش گردشگری است و خوشبختانه بعد از فروکش کردن پاندمی کرونا، ما شاهد انبوهی از گردشگران در اقصی نقاط ایران هستیم. اما شهرداری‌ها در سنوات گذشته، بیشتر نقش پرداخت‌کنندگان هزینه‌ها را داشته‌اند. از شهرداری‌ها به عنوان یک مجموعه خدماتی توقع می‌رود که تمامی هزینه‌ها را متحمل شوند، بدون آن‌که بودجه‌ای داشته باشند. مثلاً شهر مقدس قم در ایام نیمه شعبان شاهد حضور شمار زیادی از گردشگران و زائرین است، اما متاسفانه حجم انبوهی از زائر می‌آید و بودجه‌ای که شهرداری‌ها باید صرف شهر خود بکنند، یا صرف زیرساخت‌ها کنند، جهت ارائه خدمات به حجم انبوه زائرین صرف می‌شود.

گذار از نهاد خدماتی به نهاد فرهنگی و نقش مدیران

نادری در ادامه به تغییر رویکرد شهرداری‌ها اشاره کرد و افزود: شهرداری‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که از نهاد خدماتی به یک نهاد فرهنگی تبدیل شوند. شهرهایی که از لحاظ گردشگری توسعه یافته‌اند، مدیرانشان توسعه یافته‌اند و به آن بینش و دانش رسیده‌اند که حضور گردشگر در شهر، چه منافعی برای شهر دارد. (شهروندان و فعالان گردشگری‌شان نیز به این نتیجه رسیده‌اند.) تقریباً مدیریتی در این حوزه ایجاد شده و همه از منافعی که هست، استفاده می‌کنند. مانند مشهد، شیراز و تهران! اما کلان‌شهرهای کوچک‌تر که در حال توسعه هستند، مانند بندرعباس، زاهدان، کرمان، قم و کرمانشاه، دارند به آن توسعه یافتگی می‌رسند. خواهشم این است که این جلسات پررنگ‌تر شده و ادامه پیدا کند تا بتواند به نقشه راهی در شهرداری‌ها منجر شود.

تسهیل‌گری برای سرمایه‌گذاری و رفع چالش‌های مدیریتی

رئیس کمیته گردشگری مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران، به نقش تسهیل‌گری شهرداری‌ها نیز اشاره کرد و گفت: ما به عنوان شهرداری کلان‌شهرها، می‌خواهیم نقش‌آفرین و تسهیل‌گر باشیم تا سرمایه‌گذاری که برای سرمایه‌گذاری به کلان‌شهری ورود می‌کند، در پستی بلندی‌ها و بروکراسی اداری گیر نکرده و از سرمایه‌گذاری پشیمان نشود. البته راه زیادی تا آنجا داریم. برداشت‌هایی که متاسفانه برخی از مدیران از گردشگری دارند، متفاوت است و این کار را برای عزیزانمان در حوزه مدیریت گردشگری در شهرداری‌ها دچار مشکل می‌کند. امیدوارم جلساتی این‌چنینی را برای شهرداران شهرها نیز ایجاد کنید، یا معاونین فرهنگی، که دغدغه‌مند شوند و بدانند در حوزه گردشگری چه اتفاقاتی می‌افتد.

برنامه‌های آتی: چارت متحدالشکل و شبکه‌سازی

نادری در پایان به برنامه‌های آتی اشاره کرد و بیان داشت: آنچه جزو برنامه‌های بعدی ما است، ایجاد چارت متحد‌الشکل نیروی انسانی در شهرداری‌ها است. برخی از شهرداری‌ها مدیریت گردشگری را ایجاد نکرده‌اند و به دنبال آن هستیم این مدیریت در آنجا ایجاد شود. برخی از شهرداری‌ها مدیریت گردشگری دارند و به دنبال آن هستیم معاونت گردشگری را تعریف کنند. امیدواریم شهرداری شیراز، اصفهان و سایر شهرداری‌ها پس از تهران تبدیل به سازمان شوند. همچنین شبکه‌سازی نیز در قدم بعدی قرار دارد؛ اینکه با هم شبکه‌ای را ایجاد کنیم و ببینیم داشته‌هایمان چیست و توانمندی‌ها و دانش‌مان را اشتراک‌گذاری کنیم. شهرداری‌ها ابزارهای مختلفی را در حوزه اطلاع‌رسانی در اختیار دارند که اگر شبکه شود، می‌توان از این پتانسیل بالا برای جذب گردشگر بهره‌مند شد.