آینده گردشگری تهران: برنامه‌ریزی شورای شهر، چالش‌ها و فرصت‌های پنهان

بررسی نقش شهرداری‌ها در توسعه گردشگری شهری

احمد ابوحمزه، دبیر کمیته گردشگری شورای شهر تهران، در گفت‌وگو با مجله سفرنویسان و در میزگرد بررسی نقش شهرداری‌ها در توسعه گردشگری شهری، به نقش برنامه‌ریزی شورای شهر در توسعه این صنعت اشاره کرد و اظهار داشت: ما در شورای شهر تهران یک قوه برنامه‌ریزی برای شهر تهران هستیم. همان‌طور که می‌دانید شورای شهر، برنامه‌های 4 ساله‌ای را برای شهر تهران تدوین می‌کند که شهرداری‌ها و سایر اماکن گردشگری؛ باغ-موزه‌ها، ستاد گردشگری و... بر اساس آن ریل‌گذاری، حرکت می‌کنند. برنامه‌ای جامع و مدون وجود دارد و اکنون در برنامه دوره سوم توسعه هستیم. خیلی از نکات را با توجه به آنچه پیشینیان در ارتباط با موضوع شهر و در مورد گردشگری شهری گفته‌اند، انجام داده و در راستای توسعه برای سال‌های پیش‌رو و آتی، در کمیته گردشگری، میراث فرهنگی و شورای شهر، نکات جدید را منظور می‌کنیم.

چالش‌های معرفی تهران و برنامه‌ریزی آتی

ابوحمزه افزود: همانطور که دوستان نیز اشاره کردند، پایتخت ما، تهران، چنان که باید، شناخته شده و مطرح نیست. برای آنکه تهران را تبدیل به یک مقصد گردشگری کنیم، چه اقداماتی لازم است؟ برنامه‌ریزی دوره چهارم در این شورا اتفاق خواهد افتاد و پس از تنظیم، تصویب می‌شود. این برنامه چهارم توسعه شهر تهران، در ارتباط با کمیسیون فرهنگی، اجتماعی شهر تهران و زیر مجموعه آن، کمیته گردشگری میراث فرهنگی شهر تهران است. اینجا است که مشخص می‌شود چه برنامه‌ای را می‌خواهیم؛ چه سیاستی را می‌خواهیم؟ آیا می‌خواهیم تهران یک شهر هنری باشد، یا یک شهر خلاق؟ شهر ورزشی، یا شهر فوق مدرن باشد؟ برنامه‌ریزی در شهر تهران، در زمینه گردشگری، کاری بسیار دشوار و حساس است. اینکه ما بتوانیم برنامه‌ریزی را به گونه‌ای انجام داده تا همان‌طور که دوستان گفتند، میراث شهری ما حفظ شود، خیلی مهم است. ما در تهران شهر ری را با قدمت 8000 سال و با بناهای تاریخی پیش از اسلام و پس از اسلام داریم. از طرف دیگر، بناهای جدید، مدرن و جذابی را نیز در خود تهران داریم. این‌که چگونه بتوانیم این تاریخ و میراث را در کنار بناهای مدرن به درستی تعریف کنیم، مهم است.

ما البته در تهران موزه‌های مطرحی داریم. ما در کنار موزه‌های تاریخی، موزه‌های مدرن داریم. ما در حال نوشتن طرح‌ها و لایحه‌هایی برای مدیریت شهری هستیم. تصویبی که حدود 3 ماه پیش در مورد شورای نظارت خانه-موزه‌ها و باغ-موزه‌ها، داشتیم. شورا نقش نظارتی، برنامه‌ریزی و تصویب طرح‌ها و لوایحی که بتواند شهر را به جلو براند و از طرفی نیز نظارت کند را بر عهده دارد؛ نظارتی که بر عملکرد شهرداری نیز اعمال می‌شود. این‌که آیا شهرداری، توانسته است کارهای اساسی در زمینه گردشگری و سایر مسئولیت‌های جاری خود را به درستی به انجام برساند، یا خیر؟ صحبت در مورد توسعه گردشگری، اقتصاد پایدار و... بسیار است. سازمان گردشگری شهر تهران می‌تواند با یکپارچگی اماکن تاریخی شهر تهران و ارگان‌ها؛ مانند: اوقاف، میراث فرهنگی، وزارت امور خارجه و... کمک کند که موضوعات مختلف به بحث مشترک گذاشته شده و راه‌حل مشکلات با هم‌اندیشی پیدا شوند.

آسیب‌شناسی و توزیع عادلانه امکانات

اما بحث دیگری که در شورای شهر روی آن کار شده است، آسیب‌شناسی شهر تهران است. در این موضوع روی 130 عنوان کار شده است. در 5 ماه گذشته، شمار زیادی از متخصصین حوزه گردشگری شهری دعوت شده‌اند. این آسیب‌ها برای یافتن راه‌کار مناسب، با ایشان، در میان گذاشته شده است. اگر می‌خواهیم حال خوبی برای اهالی تهران ایجاد کنیم، گردشگری شهری را توسعه دهیم و گردشگری پایدار داشته باشیم، باید این حال خوب را برای کسبه و ساکنین هم ایجاد کنیم تا بتوانیم اقتصاد گردشگری را سر و سامان داده و سیاست‌هایی را جهت حمایت و تسهیل فرآیند اجرایی شدن برنامه‌های گردشگری شهر تهران، داشته باشیم. (باید طرح‌های نویی را مطرح کنیم.)

سر و سامان دادن به بناهای متروک، بی‌دفاع شهری، اماکنی که هویت تاریخی ارزشمندی دارند، را باید در اولویت قرار داده و این کار را متوازن انجام دهیم؛ نه اینکه تمام موزه‌ها در یک منطقه تعریف شوند! مثلاً بیشتر موزه‌هایمان در شمال تهران تعریف شده‌اند و در جنوب تهران یک موزه نداریم! این تفاوت‌هایی است که در شهر تهران به چشم می‌خورد. یا توزیع عادلانه سرانه فرهنگی را در شهر تهران نداریم. زیرساخت‌ها خیلی مهم هستند. اگر می‌خواهیم گردشگری پایدار داشته باشیم، باید برندسازی کنیم. باید برندینگ را جدی بگیریم! باید فضای شهری را به گونه‌ای آماده کنیم که برای گردشگر مناسب باشد، در کنار آنکه باید نیازهای ساکنین را تأمین کند. شناسایی و تکریم از فعالان حوزه گردشگری را نیز باید مد نظر قرار داد. برنامه‌ها بسیار است و به اختصار می‌گویم؛ تمام برنامه‌ها در راستای هدف کمک به توسعه گردشگری پایدار تعریف شده‌اند.