لزوم آموزش گردشگری دسترس پذیر

مصاحبه اختصاصی مجله سفرنویسان با دکتر بتینا انزیلوتی

• با توجه به روند رو به رشد صنعت گردشگری، جایگاه گردشگری در دسترس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

این بخش از گردشگری کاملاً رو به رشد است. طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی، از هر ۷ نفر، یک نفر دارای نوعی معلولیت است و این یعنی یک جامعه هدف یک‌میلیاردی برای صنعت گردشگری. همچنین، طبق سخنان آقای Zurab Pololikashvili دبیر کل سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، فراهم‌سازی محیط‌ها و خدمات گردشگری برای بازدیدکنندگان و افراد محلی یک ضرورت است. از سوی دیگر، تا سال ۲۰۵۰، از هر ۶ نفر، یک نفر سالمند محسوب خواهد شد (بالای ۶۵ سال) که این خود یک فرصت منحصر‌به‌فرد برای توسعه صنعت گردشگری است.

•  از نظر اقتصادی، چه توجیهی برای توسعه گردشگری در دسترس وجود دارد؟

طبق آمارها، هر گردشگر دارای معلولیت، به‌طور روزانه نزدیک به ۲۰۰ یورو بیشتر از گردشگران بدون معلولیت هزینه می‌کند. این یک دلیل محکم برای سرمایه‌گذاری و توسعه این بخش از گردشگری است. اما گسترش گردشگری بدون برنامه‌ریزی و استراتژی، بی‌فایده خواهد بود و در درازمدت مشکلاتی را به همراه خواهد داشت.

• چگونه می‌توان اثرات منفی توسعه گردشگری را بر جوامع میزبان کاهش داد؟

در چند دهه اخیر، مفهوم گردشگری پایدار مطرح شده است که یکی از ارکان مهم آن گردشگری در دسترس است. ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای افراد دارای محدودیت‌های جسمی، نه‌تنها باعث رونق گردشگری می‌شود، بلکه از ایجاد نارضایتی در جوامع میزبان جلوگیری می‌کند.

• آیا سرمایه‌گذاری در گردشگری در دسترس، از نظر بازگشت سرمایه برای سرمایه‌گذاران توجیه دارد؟

بله، قطعاً! بازگشت سرمایه در این بازار ۱۰۰ درصد تضمین‌شده است. دلیل آن این است که گردشگران دارای محدودیت، معمولاً به‌تنهایی سفر نمی‌کنند و حداقل یک همراه دارند. بنابراین، شهرهای قابل دسترس، نه‌تنها از ورود این گردشگران، بلکه از همراهانشان نیز منتفع خواهند شد. همچنین، وقتی شهری از نظر امکانات برای افراد دارای معلولیت مناسب باشد، این افراد به مروجان واقعی گردشگری تبدیل می‌شوند و تجربه مثبت خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند.

• نقش آموزش در توسعه گردشگری در دسترس چیست؟

سرمایه‌گذاری در این حوزه بدون آموزش، بی‌نتیجه خواهد بود. آموزش باید هم برای متخصصان حوزه گردشگری و هم برای ارائه‌دهندگان خدمات مانند حمل‌ونقل، هتل‌ها، رستوران‌ها، آژانس‌های مسافرتی، برگزارکنندگان تورهای پزشکی و خطوط هوایی انجام شود. این آموزش‌ها به شناخت موانع و مزایای گردشگری در دسترس، رفع چالش‌های فرهنگی، ارتقای مهارت‌های ارتباطی (CRM) و آشنایی با نیازهای ویژه مسافران معلول در طول سفر کمک می‌کند.

• طراحی خدمات و محصولات گردشگری برای افراد دارای معلولیت باید بر چه اصولی استوار باشد؟

طراحی خدمات گردشگری باید مطابق با اصول Universal Design (طراحی جهانی) باشد. این اصول شامل موارد زیر است:

1. دارا بودن شرایط استفاده برابر برای همگان (Equitable Use)
2. انعطاف‌پذیری در استفاده (Flexibility in Use)
3. سادگی و مبتنی بودن بر درک یا انتقال مستقیم (Simple and Intuitive)
4. دارای اطلاعات قابل درک (Perceptible Information)
5. دارای تحمل برای خطا (Tolerance for Error)
6. نیاز به تلاش فیزیکی کم (Low Physical Effort)
7. دارای اندازه و فضای کافی برای دسترسی و استفاده (Size and Space for Approach and Use)

• چه ارتباطی بین گردشگری در دسترس و گردشگری سلامت وجود دارد؟

گردشگری سلامت بدون دسترس‌پذیری اصلاً وجود ندارد. فرودگاه‌ها، هتل‌ها، وسایل حمل‌ونقل عمومی و مراکز درمانی باید برای پذیرایی از کسانی که گردشگری پزشکی را انتخاب می‌کنند، سازگار شوند. این موضوع نه‌تنها موجب افزایش تعداد گردشگران سلامت می‌شود، بلکه ایران را به یکی از مقاصد اصلی گردشگری سلامت تبدیل خواهد کرد.

• برای هتل‌ها و مراکز اقامتی، چه اقداماتی جهت توسعه گردشگری در دسترس پیشنهاد می‌کنید؟

بیش از دو‌سوم معلولان اگر احساس کنند محل اقامت مناسبی خواهند داشت، بیشتر سفر می‌کنند. متأسفانه در بسیاری از طراحی‌های هتل‌ها، امکانات برای افراد غیرمعلول در نظر گرفته شده است. اما با تغییرات فیزیکی متناسب با شرایط افراد معلول، می‌توان زمینه ورود این افراد را فراهم کرد. این تغییرات باید در بخش‌های مختلف هتل از جمله پارکینگ، ورودی هتل، بخش پذیرش، آسانسور، اتاق‌ها، حمام و سرویس‌های بهداشتی اعمال شود.

• در پایان، چه توصیه‌ای برای مسئولان صنعت گردشگری ایران دارید؟

ایران پتانسیل‌های بالایی در گردشگری در دسترس و گردشگری سلامت دارد، اما متأسفانه هنوز زیرساخت‌های لازم به‌اندازه کافی فراهم نشده است. اگر مسئولان بتوانند آموزش تخصصی، مناسب‌سازی فیزیکی و بازاریابی بین‌المللی را به‌طور هم‌زمان اجرا کنند، ایران می‌تواند یکی از قطب‌های اصلی گردشگری در دسترس در منطقه و حتی در جهان باشد.