صنعت توریسم درمانی در چنگال واسطه‌گران و نهادهای بی‌ربط

بر اساس گزارش ها، توریسم درمانی از زمان آغاز فعالیت در ایران تا امروز، در چنگال شبکه‌های مافیایی گرفتار است که نه تنها از ورود ارز به چرخه اصلی این صنعت جلوگیری می‌کنند، بلکه آسیب قابل توجهی به اعتبار این حوزه در کشور وارد کرده‌اند. موضوع واسطه‌گری در این بخش سال‌هاست که حل‌نشده باقی مانده و سودآوری آن باعث شده نهادهای مختلفی نیز وارد این عرصه شوند. این وضعیت تا جایی پیش رفته که وزارت میراث فرهنگی به عنوان متولی اصلی، وزارت بهداشت را برای مدیریت این شاخه به میدان آورده تا با نظارت مشترک، ساماندهی آن انجام شود و دست واسطه‌ها از این بخش ارزآور کوتاه گردد. اما این راه‌حل نیز کارساز نبوده و توریسم درمانی کماکان در چرخه‌ای غیرشفاف و بدون نظارت ادامه دارد.

حرمت‌الله رفیعی، رئیس اتحادیه دفاتر خدمات مسافرتی، از منتقدان جدی شیوه مدیریت این حوزه است. او در گفت‌وگویی بیان کرد: بخشی از توریسم درمانی در اختیار بخش خصوصی و بخش عمده‌ای در دست وزارت بهداشت و نهادهای دولتی است. ما بارها تأکید کرده‌ایم که گردشگری تنها یک متولی دارد و آن وزارت میراث فرهنگی است. تا زمانی که نهادهایی مانند وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و وزارت خارجه در این عرصه دخالت کنند، وضعیت از این هم بدتر خواهد شد.

رئیس اتحادیه دفاتر خدمات مسافرتی، ورود نهادهای دیگر به این عرصه را نتیجه بی‌تدبیری وزارت میراث فرهنگی دانست و گفت: شاید این وزارت‌خانه به دلیل حفظ روابط با دیگر بخش‌ها، اجازه مداخله آن‌ها را می‌دهد. البته در هر حال ورود گردشگر برای ما مهم است، اما با این شرایط پراکنده، این هدف محقق نخواهد شد.

رفیعی تأکید کرد که دخالت نهادهای دیگر به صنعت گردشگری آسیب می‌زند و گفت: ورود وزارت بهداشت به این حوزه مانند آن است که یک فعال گردشگری بخواهد کار درمان هم انجام دهد. همین مسئله باعث شده توریسم درمانی به فعالیتی زیرزمینی تبدیل شود.

این فعال صنعت گردشگری با اشاره به یک نمونه عینی گفت: بیمار خارجی که با واسطه‌ها وارد شده بود، برای سی‌تی‌اسکن به بیمارستانی برده شد. او را سوار آسانسوری شیشه‌ای کردند که مانند استوانه بود و چند بار بالا و پایین بردند و گفتند سی‌تی‌اسکن انجام شده و باید پولش را بپردازد. چنین اتفاقاتی حیثیت گردشگری ایران، به ویژه توریسم درمانی را خدشه‌دار می‌کند.

رئیس اتحادیه دفاتر خدمات مسافرتی با اشاره به بررسی‌های انجام‌شده گفت: مشخص شد مداخله افراد بی‌ربط و واسطه‌ها هیچ ارتباطی با بخش خصوصی قانونی و دفاتر مسافرتی مجاز ندارد. متأسفانه این دلالان خود را صاحب این حوزه می‌دانند و به کار خود ادامه می‌دهند.

او افزود: دفاتر قانونی چون مجوز دارند، می‌دانند در صورت تخلف، مجوزشان لغو می‌شود. بنابراین از قانون تخطی نمی‌کنند. معمولاً گردشگران درمانی که توسط این دفاتر وارد می‌شوند، علاوه بر دریافت خدمات مناسب، در تورهای گردشگری نیز شرکت می‌کنند و از سفر و درمان خود راضی هستند.

حرمت‌الله رفیعی منشأ ورود واسطه‌ها را خارج از صنعت گردشگری عنوان کرد و گفت: اتحادیه اسناد محکمی دارد که نشان می‌دهد این افراد در وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی نفوذ کرده‌اند و چون مجوزی ندارند، کسی نمی‌تواند با آن‌ها برخورد کند.

این فعال گردشگری تأکید کرد: تا زمانی که مدیریت کامل توریسم درمانی به وزارت میراث فرهنگی و بخش خصوصی این صنعت سپرده نشود و نهادهای دیگر از مجلس گرفته تا وزارت‌خانه‌های بهداشت و خارجه دخالت کنند، کاهش گردشگر درمانی ادامه خواهد یافت.

رئیس اتحادیه دفاتر خدمات مسافرتی گفت: لازم است وزیر میراث فرهنگی در برابر این نهادها بایستد و مدیریت کامل ورود تا خروج گردشگران درمانی را به این وزارت‌خانه بسپارد تا این فرآیند سامان بگیرد.

رفیعی بیان کرد: هر سال شاهد افزایش واسطه‌گری و کاهش توریسم درمانی هستیم و تا زمانی که دخالت نهادهای دیگر ادامه دارد، این وضعیت تغییری نخواهد کرد.

رئیس اتحادیه دفاتر خدمات مسافرتی با اشاره به قصد وزارت بهداشت برای راه‌اندازی سامانه‌ای در این حوزه هشدار داد: این اقدام بسیار خطرناک است و این وزارت‌خانه حق ایجاد چنین سامانه‌ای را ندارد. زیرا با این کار، همه چیز در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد و دست بخش خصوصی گردشگری کاملاً از این حوزه کوتاه می‌شود.

رفیعی گفت: اگر قرار بر ایجاد سامانه باشد، باید توسط وزارت میراث فرهنگی انجام شود که البته چنین سامانه‌ای ایجاد شده، اما بخش‌های دخیل از آن پیروی نمی‌کنند و در حال لابی برای خارج کردن آن از اختیارات این وزارت‌خانه و ایجاد سامانه‌ای جدید هستند که وضع را بدتر خواهد کرد.

او با بیان اینکه شمار گردشگران درمانی ایران ۵۰ درصد کاهش یافته، تأکید کرد: این اتفاق به دلیل تضاد منافع متولیان مختلف رخ داده است. آن‌ها می‌گویند توریسم درمانی باید برای ما باشد و به همین دلیل، دلالان در سیستم رشد کرده‌اند. وگرنه چرا در دیگر بخش‌های گردشگری چنین مشکلی وجود ندارد؟

رئیس اتحادیه دفاتر خدمات مسافرتی با اشاره به وجود سامانه در وزارت میراث فرهنگی گفت: معاون گردشگری این سامانه را ابلاغ کرده و باید پای تصمیم خود بایستد. این خواسته جدی اتحادیه است. اگر سامانه ایرادی دارد، باید رفع شود و دیگران از آن تبعیت کنند. زیرا هیچ نهادی غیر از وزارت میراث فرهنگی حق ایجاد سامانه توریسم درمانی را ندارد.