جاذبه های تاریخی و دیدنی تـفـرش

چو در گرچه در شهر گنجه گمم

ولی از کهستان شهر قمم

به تفرش دهی است (تا)نام او

نظامی از آنجا شده نامجو

موقعیت جغرافیایی
شهرستان تفرش جز استان مرکزی در ۲۲۰ کیلومتری جنوب غربی تهران و در ۸۵ کیلومتری شمال اراک واقع شده این شهرستان از شمال به شهرستان ساوه، از جنوب و جنوب شرق به شهرستان آشتیان و فراهان، از شرق به استان قم، از غرب و جنوب غرب به شهرستان کمیجان محدود شده است ارتفاع این شهرستان از سطح دریا ۱۹۷۳ متر است . این شهرستان دارای یک بخش مرکزی و چهار دهستان به نام‌های: رودبار، بازرجان، خرازان و کوه پناه است. به شهر تفرش، چال تفرش هم می‌گویند. چون بین سه گردنه گیان، نقره کمر و خرازان است. ارتفاع زیاد و کوهستانی بودن این شهرستان باعث بوجود آمدن زمستان‌های سرد و تابستانهای معتدل در این شهرستان شده. مردم این شهر فارسی صحبت می‌کنند البته دربرخی نقاط نیز زبان ترکی رایج است. سوغات این شهر گردو، بادام و صنایع دستی معروف آن تفرش دوزی( نوعی رو دوزی سنتی)، ظروف مسی و گلیم است .

جاذبه های دیدنی تفرش

شهر تفرش، شهر پدران نامدار ایرانی لقب گرفته است و دارای مفاخر و مشاهیر بسیاری است از جمله :پروفسور محمود حسابی؛ پدر علم فیزیک ایران. پروفسور احمد پارسا؛ پدر گیاه‌شناسی ایران (اهل روستای دلارام یا تراران که معروف به دهکده پزشکان هم۷ هست و ۱۷۵پزشک در این روستا متولد شده‌اند.) دکتر اردشیر قوام زاده؛ پدر پیوند مغز و استخوان ایران (اهل روستای دلارام). استاد مظاهر مصفا؛ شاعر و پژوهشگر. استاد محمد میرشکرایی؛ پژوهشگر و نویسنده ایرانی در رشته مردم شناسی، مطالعات هنر و مسئول ثبت جهانی و ملی نوروز در یونسکو. دکتر پروانه وثوق؛فرشته نجات کودکان سرطانی ایران. دکتر مریم میرهادی؛ نخستین زن دندانپزشک در ایران. مرتضی احمدی؛ بازیگر سینما و تلویزیون. حکیم نظامی؛اهل روستای طاد. علی حاتمی، فریدون و فروغ فرخزاد و... از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی شهر تفرش می‌توانم به مسجد قدیمی و تاریخی ششناو، آب انبار بلور، آب گراو و آرامگاه پرفسور محمود حسابی، چهار طاقی روستای کبوران، تپه قلعه، قلعه دیدنی دکتر حیدری، موزه استاد نصیر و آبشار زیبای قطره باران روستای کریان اشاره کنم .

مسجد ششناو

این مجموعه تاریخی واقع در محله ششناو تفرش و شامل یک قنات و چنار قدیمی و حمام و تکیه و غریبخانه و مسجد و مناره و گنبد که هر کدام مربوط به دوره‌ های مختلف می‌باشند. قنات و چنار قبل از اسلام و مسجد و مناره دوره سلجوقیان و تکیه و حمام و غریبخانه مربوط به دوره قاجار است. تکیه شامل دو قسمت که قسمت بالا جایگاه خانم ها و قسمت پایین جایگاه آقایون و دارای یک تالار که در گذشته خوانها و مهمانهای ویژه در این قسمت می‌نشستند.
و دارای سکوی تعزیه که محل انجام مراسم تعزیه بود

 وجه تسمیه ششناو: ششناو بخاطر وجود ۶ ناودان که آب را به ۶ قسمت تقسیم و به محله های مختلف شهر می‌رسانند.

موزه فرهنگ و هنر استاد نصیر

استاد نصیر بیش از ۵۰ سمت فرهنگی داشتند که مهمترین آنها بازرس اداره فرهنگ در تهران بود. ایشان مدیر روزنامه رضوان تهران و از بنیانگذاران مدارس سبک جدید در تفرش هم بودند.مولف کتب درسی اول تا ششم ابتدایی هم بودند این موزه دارای ۴ تالار است که تالار اول کتابخانه می‌باشد در سال ۱۳۸۲ تاسیس شد و تالار دوم موزه مفاخر و مشاهیر است که در سال ۱۳۹۰تاسیس شد و تالار سوم موزه مردم شناسی و تالار چهارم نگارخانه که این دوتالار اخر سال ۱۴۰۰ افتتاح شدند .و این موزه شامل برخی از وسایل زندگی استاد است و تعدادی دیگر از نیز توسط مردم اهدا شده. شامل عکس، زندگینامه مشاهیر و مفاخر شهر تفرش است .تالار نگارخانه شامل عکسهایی از جاذبه های گردشگری شهر تفرش میباشد

آب انبار بلور

شهر تفرش سرزمین آب و آیین است. پس این امر خود گویای این حقیقت است است که تفرش از نظر آب غنی است و این پر آبی هم بخاطر کوهستانی بودن و پر بارش بودن شهر است. تعداد آب انبار در شهر تفرش کم است. آب انبار بلور، توسط میرزا حسین وزیر (ملقب به بلور) و همچنین به همت برادرش ساخته شد. مصالح آن گچ، آهک، ساروج، گل و آجر خشتی است. ایمن در برابر زلزله و مربوط به دوره قاجار است. این بنا در حال حاضر به بخش خصوصی واگذار شده و تبدیل به رستوران شده است. آب انبار بلور، جزو شاخص‌ترین آب انبارها است، زیرا شما نمیتوانید در یک شهر کوهستانی آب انباری با معماری کویری مشاهده کنید. در شهرهای کویری بناها بادگیر دارند و آب انبار بلور هم دارای دو بادگیر، جهت خنک نگه داشتن و تهویه هوای فضای داخلی است. همچنین یک حیاط اختصاصی هم دارد مختص برای پذیرایی در شب است.

آبشار زیبای قطره باران

این آبشار در روستای کریان و در ۲۴کیلومتری شهر تفرش قرار دارد. به قطره باران یا کوه باران معروف است. یکی از پتانسیل‌های گردشگری این روستا است. آبشار قطره باران پوشیده از گیاه پرسیاوشان است و در همه فصول سرسبز است. قطرات آب مثل باران از دیواره های آن می‌چکد و تا به امروز مورد توجه گردشگران بسیاری قرار گرفته است .

 قلعه دکتر حیدری

این قلعه در واقع قلعه سراج السلطان است، اما چون اکنون قلعه شخصی است و مالکش جناب دکتر حیدری است به قلعه حیدری در تفرش معروف شده است. قلعه حدود ۵۰۰ سال قدمت دارد و قلعه‌ای است خانی و استراتژیک. دارای چهار برج است. دور تا دور قلعه هم خندق حفر شده تا دشمن به قلعه نفوذ نکند. داخل دیوار قلعه توخالی است. به این دلیل که وقتی دشمن به قلعه راه پیدا کرد سربازان بتوانند از این طریق فرار کرده و جان خود را نجات دهند. قلعه دارای دو بادگیر، حمام عمومی، تالار آیینه، قسمت رعیت نشین و قسمت شاه نشینه است. تا کنون طی سه دوره بازسازی شده است.

آب گراو

آب گراو در ۵کیلومتری شهرستان تفرش و بین دو روستای کبوران و تراران واقع شده است. و آب به حالت جوشش از زمین خارج می‌شود. به این چشمه گراب یا گرو هم می‌گویند .آب این چشمه خاصیت درمانی داشته و برای درمان بیماری‌های پوستی کاربرد دارد .