نقش بی‌بدیل ایرانیان خارج از کشور در توسعه گردشگری سلامت: گفتگوی سید مجید حلاج‌زاده

مرکز خدمات مشاوره ایرانیان خارج از کشور: بازوی اجرایی دولت در توسعه گردشگری سلامت

سید مجید حلاج‌زاده، رئیس مرکز خدمات مشاوره ایرانیان خارج از کشور، در گفت‌وگو با مجله سفرنویسان در میزگرد "توسعه گردشگری سلامت؛ بررسی نقش ایرانیان خارج از کشور" با معرفی خود آغاز کرد: "رشته من حقوق بین‌الملل است. در دولت آقای روحانی حکم گرفتم تا تحت عنوان مشاور رئیس جمهور در امور ایرانیان خارج از کشور و در شورای عالی ایرانیان خارج از کشور آغاز به کار کنم. دبیرکل این شورا جناب قوام شهیدی بود و بنده در سمت معاون ایشان بودم. از 92 تا 94 در ریاست جمهوری بودیم، از 94 بنا به دلیل کمبود بودجه بخش سرمایه‌گذاری حقوقی، ورزشی و... به ما واگذار شد تا به صورت خصوصی و مستقل به آنها رسیدگی کنیم. ما از لحاظ بودجه نهادی کاملاً خودکفا و غیردولتی، البته با نظارت حکومت هستیم. ما در 62 کشور و همچنین در تمامی استان‌های کشور دفتر داریم."

حلاج‌زاده در خصوص پتانسیل ایرانیان خارج از کشور و استفاده از آن برای توسعه گردشگری افزود: "ابتدا باید درخواست از سمت ایران باشد تا در راستای درخواست بتوان برنامه‌ریزی کرد. طبق طرحی که ما داریم، برای سال آینده یک سمینار در ترکیه ترتیب داده خواهد شد که در آن آژانس‌داران و تورلیدرهای مقیم ایران و برعکس از آژانس‌داران و تورلیدرهای مقیم کشورهای دیگر دعوت می‌کنیم تا دور هم جمع شوند و رودررو با هم به شور بنشینند. اینگونه شاید بتوانیم بحث بازاریابی گردشگری را راه‌اندازی کنیم. ما پیرو جلسه‌ای که با میراث فرهنگی، هنری و معاونت گردشگری داشتیم، به عنوان بازوی اجرایی دولت در خارج از کشور عمل می‌کنیم. یکی از این کارها که دست دولت در انجام آن بسته است و محدودیت اجرایی دارد، گردشگری است. متاسفانه با توجه به اینکه معاونت گردشگری باید در خارج از کشور بازوهای اجرایی خیلی خوبی داشته باشد، هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد، چون نیرویی ندارد. ما به عنوان یک بازوی اجرایی، در حد توانمان کمک می‌کنیم."

پر کردن جای خالی سفارتخانه‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت مردمی

سید مجید حلاج‌زاده ادامه داد: "به همین منظور معاونت گردشگری خودمان را راه‌اندازی کردیم. در معاونت گردشگری، ما مدیریت‌های مختلفی داریم؛ مثل بوم‌گردی، گردشگری سلامت، گردشگری مذهبی و... اینها همه در قالب معاونت گردشگری است. هدف ما این بوده است تا جایی که دولت نمی‌تواند وارد شود، نیروی کمکی باشیم. به فرض مثال بحث گردشگری سلامت، دولت چه تبلیغی می‌تواند داشته باشد؟ ما این کار را انجام می‌دهیم. جناب دکتر پناهی بخش گردشگری سلامت را در دست دارند و ما تاکنون با خیلی از کشورها وارد مذاکره شده‌ایم، مثلاً گردشگران عراقی (کردستان عراق). سفارتخانه‌های ما در حوزه گردشگری، کاری نمی‌کنند، چون نه نیرو دارند، نه برایشان جذابیتی دارد و نه تعریفی! متاسفانه این کارها را باید سفارت‌های ما انجام دهند. در هر کشوری این وظیفه سفارت، یعنی سفیر و رایزن فرهنگی سفارت است. آن‌ها موظف هستند ایران را بشناسانند، اما ایران اصلاً شناخته شده نیست! جای تأسف دارد."

وی با اشاره به فعالیت‌های مرکز در زمینه معرفی ایران و جذب گردشگر افزود: "در حال حاضر، ما داریم جاهای خالی را پر می‌کنیم. خیلی برنامه‌ها داریم. تولید محتوا می‌کنیم. از کل ایران فیلم تهیه می‌کنیم تا در کشورهای دیگر به نمایش گذاشته، ایران را تبلیغ کنیم. در این راستا ما حتی یک ریال از دولت پولی دریافت نمی‌کنیم. اسپانسر ماست که هزینه‌ها را متقبل می‌شود. مشاور هنری داریم (کارگردان تلویزیونی؛ خانم توسلی). شبکه جام جم هم قول همکاری داده که پس از ساخته شدن مستند ما از ایران، آن را در این شبکه پخش کنند. این مستندسازی می‌تواند گامی مؤثر برای جذب گردشگر برای ایران باشد، چون این طرح را استان به استان اجرایی می‌کنیم و قصد داریم کل ایران را پوشش دهیم. علت اصلی ورود ما به این حوزه این است که ما برای اطلاع‌رسانی از سفارتخانه‌ها، قوی‌تر هستیم. ما با آحاد مردم در خارج از کشور سروکار داریم. سفارتخانه‌های ما فقط در محدوده‌ی چهاردیواری خود با مردم در تماس هستند، بیرون از ساختمان سفارتخانه، با افراد در تماس نیستند. ما راحت‌تر اطلاع‌رسانی می‌کنیم. ما نیازی به سفارتخانه‌ها نداریم، نیاز ما به مردم است. مردمی که دست به دست هم بدهند و در انجام کارها مشارکت داشته باشند."

حلاج‌زاده در پایان به آمار ایرانیان خارج از کشور و نقش آن‌ها اشاره کرد: "طبق آماری که داریم تنها 10 درصد ایرانیان خارج از کشور به سفارتخانه‌ها مراجعه می‌کنند. 90 درصد اصلاً مراجعه نمی‌کنند یا حتی نمی‌دانند سفارتخانه کجاست. ما مایل هستیم تمام افرادی که در زمینه گردشگری فعالیت دارند، دست به دست هم بدهند و کار مفیدی برای مملکت انجام بدهند. طبق مستندات، حدود 3 میلیون نفر ایرانی در آمریکا داریم. در کل اروپا بیشتر از 2 میلیون نفر و بیش از 1 میلیون نفر ایرانی در کانادا و همچنین شمار زیادی ایرانی در چین مقیم هستند. در عمان نیز جمعیت زیادی از بلوچ‌های ایرانی را داریم که آن‌ها جدا از آن 8.5 میلیون نفر محاسبه می‌شوند. ما باید ایرانی‌های خارج از کشور را جذب کنیم. ایشان نیروهایی با پتانسیل بالا هستند. البته جا دارد خاطرنشان کنم، بحث ما این نیست که به عنوان بند 'ب' بیاییم و کاری انجام داده و برویم. ما تسهیل‌گر هستیم. ما خودمان حتی مستقیم سرمایه‌گذاری هم نمی‌کنیم. ما سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر را به هم وصل می‌کنیم. در رابطه با این قضیه نیز برنامه به همین شکل خواهد بود. در برنامه‌ها است و برنامه مدونی جهت پیگیری داریم که امید است در دوران پساکرونا به بهره‌برداری برسد."