ایران پیشنهاد ایجاد مرکز نظارت بر میراث جهانی در آسیا را مطرح کرد

چهار طرح بزرگ از سوی ایران برای همکاری‌های قاره‌ای در زمینه فرهنگ و محیط زیست، توسط وزیر مربوطه در نشست اتحادیه کشورهای آسیایی فعال در حوزه میراث، در چین ارائه گردید. همچنین آمادگی این کشور برای برگزاری اجلاس اصلی این اتحاد در سال ۲۰۲۷ اعلام شد.

این گردهمایی که در آذرماه سال جاری در چین انجام شد، فرصتی بود تا نماینده ایران بر ارزش تمدن کهن آسیا و کارکرد آن در پیوند دادن ملت‌ها تاکید نماید.

سیدرضا صالحی امیری بیان کرد: آسیا تار و پودی از فرهنگ‌های گوناگون است؛ جهانی که با وجود گوناگونی بسیار، دارای خاستگاه‌های مشترک روحانی و هنری است. این اشتراکات فرهنگی، توانایی قاره را برای نقش‌آفرینی پررنگ‌تر در جهان کنونی افزایش می‌دهد، جهانی که امروز بیش از هر زمان دیگری به گفت‌وگو، همکاری و احترام دوطرفه نیازمند است.

وی تاکید کرد: سرمایه فرهنگی در آسیا تنها به ساختمان‌ها و اشیا محدود نمی‌شود بلکه شیوه زیست، گویش‌ها، مراسم، افسانه‌ها و دانایی‌های بومی نیز سرمایه واقعی به شمار می‌روند که خاطره زنده گذشته را در خود حفظ کرده‌اند. بر این مبنا، نگرش ایران در پاسداری از سرمایه فرهنگی صرفاً به مراقبت از آثار فیزیکی محدود نیست، بلکه به زنده‌سازی و بزرگداشت پیوند بین سرمایه مادی و معنوی و درک مفهوم نهفته در آن می‌پردازد.

او به گنجینه گسترده سرمایه فرهنگی ایران اشاره نمود و گفت: ایران یکی از پربارترین مجموعه‌های سرمایه فرهنگی جهان را در اختیار دارد. هزاران مورد در فهرست ملی به ثبت رسیده، ۲۹ مورد به صورت جداگانه یا مجموعه در فهرست جهانی مادی یونسکو، ۲۶ مورد در فهرست جهانی معنوی و ۵۸ اثر بی‌نظیر در نوبت ثبت جهانی قرار دارند. این توان تاریخی نه تنها ژرفای فرهنگ ایران را نشان می‌دهد، بلکه زمینه‌های همکاری علمی، حفاظتی و گردشگری در چهارچوب اتحادیه میراث فرهنگی آسیا را فراهم می‌آورد.

صالحی‌امیری همچنین به خطرهای مشترک پیش روی کشورهای آسیایی اشاره کرد. مشکلاتی مانند دگرگونی‌های آب‌وهوایی، فشار ناشی از توسعه بی‌قاعده، تهدید چشماندازهای فرهنگی، از بین رفتن زبان‌ها و روایت‌ها و روندهای کندی که اصالت سرمایه فرهنگی را به مخاطره می‌اندازند.

وزیر میراث فرهنگی گفت: هیچ کشوری به تنهایی قادر به رویارویی با این چالش‌ها نیست و تنها راه مقابله، همکاری منطقه‌ای و ترکیب توانمندی‌های علمی و سازمانی است.

صالحی امیری با ارائه چهار طرح به کشورهای آسیایی در مجمع عمومی اعلام کرد: محورهای پیشنهادی ایران برای بهبود همکاری منطقه‌ای در حوزه سرمایه فرهنگی شامل تهیه «سند برنامه آسیایی برای فرهنگ و طبیعت» است؛ برنامه‌ای که به حفاظت از چشم‌اندازهای فرهنگی و استحکام بخشیدن به پیوند انسان، طبیعت و معنویت می‌پردازد.

او افزود: این برنامه مکمل سازوکارهای بین‌المللی مانند یونسکو خواهد بود و با تبادل تجربه میان کشورهای آسیایی، کیفیت مدیریت میراث را بالا می‌برد.وزیر میراث فرهنگی طرح دوم ایران به مجمع عمومی را ایجاد «مرکز نظارت آسیایی بر ثبت جهانی» اعلام کرد و گفت: این مرکز می‌تواند به عنوان نهادی تخصصی برای رصد فرآیندهای ثبت جهانی سرمایه فرهنگی، بررسی موضوعات مشترک و چالش‌های مدیریتی با همکاری مراکز معتبر بین‌المللی و منطقه‌ای عمل کند.

او همچنین تشکیل شبکه دفاتر ملی میراث در کشورهای آسیایی را سومین پیشنهاد ایران اعلام کرد و گفت: می‌توان با شبکه دفاتر ملی میراث آسیا در کشورها ارتباط مستقیم، طرح‌های مشترک، آموزش عملی و دوره‌های تخصصی برای پژوهشگران و نسل جوان ایجاد نمود.

آخرین پیشنهاد ایران به مجمع اما به اختصاص دادن فضایی برای معرفی هر کشور عضو در کنار نشست‌ها مربوط بود تا با نمایش محتوای چندرسانه‌ای و آثار مادی و معنوی، تنوع فرهنگی آسیا به نمایش درآید و تجربه‌های مشترک مبادله شوند.

وزیر میراث فرهنگی در پایان سخنان خود در این مجمع اعلام کرد: ایران آماده است در سال ۲۰۲۷ میزبان اجلاس اصلی اتحادیه میراث فرهنگی آسیا باشد. این میزبانی فرصتی برای ژرف‌تر کردن دوستی‌ها، گسترش همکاری‌های علمی و عملیاتی و ارائه تصویری گویا از توانایی‌های آسیایی در حفاظت و مدیریت سرمایه فرهنگی خواهد بود.