ایالت اودیشا ( Odisha State )

ایالت اودیشا ( Odisha State ) - اودیشا، یکی از شرقی ترین ایالات هند است که در خلیج بنگال واقع شده و مرکز آن شهر « بهوبان ایشور Bhubaneswar»  می‌باشد. این ایالت در گذشته به «اوریسا Orissa » معروف بوده است. معنی کلمه بهوبان ایشور در زبان «اودیا Odia»، زبان رایج در این ایالت " خدای سه دنیا " می باشد و درواقع اشاره به «شیوا Shiva»، یکی از خدایان سه گانه در هندویسم دارد. زبان اودیا که در گذشته به آن «اوریا Oriya » گفته می شده، یکی از زبان های هندو – آریایی می باشد. این زبان در ایالات همسایه اودیشا یعنی «ایالت بنگال غربی West Bengal»، «ایالت جارکندJharkhand » و «ایالت چتیشگرChhattisgarh  » نیز رایج است.

معنی کلمه اودیشا، درواقع در کتاب باستانی و بزرگترین حماسه هندوها یعنی «ماهابهارت  Mahabharata»، به دو شکل  ترجمه شده یکی " کشور مردم اودیا " و دیگری " پادشاهی منطقه اودیشا ". این ایالت به فرهنگ قبایل بومی خویش و معابد باستانی هندو، مشهور است. سلسله‌های باستانی بسیاری از جمله سلسله «موریان Mauryan» و سلسله «سوماوامسی Somavamsi» در این منطقه حکمرانی کرده اند. در سال 1568   میلادی سلسله مسلمان گورکانیان که در هند به "مغول سلطنت" مشهور است سلسله "بنگال سلطنت" را در منطقه فعلی ایالت اودیشا و ایالت بنگال غربی ایجاد کردند. سپس در سال 1751 میلادی، الله‌وردی‌خان، پادشاه بنگال و اودیشا در جنگی که بین پادشاهی «مراتا Maratha» و او درگرفت، شکست خورده و پادشاهی مراتا بر این منطقه مسلط شد. در سال 1760 میلادی انگلیسی‌ها بر این منطقه وارد شده و حکومت پادشاهی مراتا را ساقط کردند. یکی از مهمترین و دردناکترین اتفاقاتی که در تاریخ منطقه اودیشا رخ داد، قحطی معروف سال 1866 میلادی است که در آن یک میلیون نفر در اثر این واقعه از بین رفتند. در سال 1936 میلادی ایالت «بیهار Bihar»  و ایالت اودیشا که با یکدیگر متحد بودند از یکدیگر جدا شده و هر کدام برای خود یک فرمانروایی زیر نظر بریتانیایی‌ها تشکیل دادند. نخستین فرماندار انگلیسی آن «سر‌جان اوستن‌هوبک Sir John Austen Hubback» بود. پس از استقلال هند، در سال 1947 میلادی ایالت اودیشا به عنوان یکی از ایالات مستقل هند شناخته شد. از معروف‌ترین شهرهای این ایالت، باید به «پوری Puri»  و «کونارک Konark»  اشاره کرد. شهر پوری، به معابد باستانی هندو شهرت بسیار دارد. یکی از معروف‌ترین این معابد، معبد «جگنات   Jagannath» می باشد که در قرن 12 قبل از میلاد ساخته شده و سپس در قرن 10 میلادی، بازسازی گردیده است. این معبد، به جگنات تجسم و تجلی «ویشنو Vishnu»،  یکی از خدایان سه‌گانه در هندویسم تقدیم شده است و کلمه جگنات در زبان سانسکریت به معنی "خدای کائنات" یا "خدای کیهان" می باشد.

 کلمه پوری، در زبان سانسکریت، به معنی شهر می باشد. دو جشنواره فرهنگی بزرگ در این شهر هرساله برگزار می شود نخست «Puri Beach Festival »، که  تاریخ آن از 5 تا 9 نوامبر است  و دیگری «Shreekshetra Ustav» است که از 20 دسامبر تا 2 ژانویه می باشد. در هر دوی این جشنواره‌ها رقص سنتی – کلاسیک اودیسی، موسیقی کلاسیک و رقص‌های فولکلور(عامه) این منطقه به نمایش گذارده می شود. از دیگر برنامه ها در این جشنواره‌ها می‌توان به نمایش هنرها و صنایع‌دستی و خوراک‌ها و نوشیدنی‌های محلی نیز اشاره کرد. شهر کونارک، در خود یکی از مشهورترین معابد هندو، به نام «معبد خورشید Sun Temple»  را جای داده است. این معبد جزء میراث جهانی یونسکو می باشد. این معبد در سال 13 قبل از میلاد ساخته شده و به «ناراسیمها دوا Narasimhadeva»،  یکی از پادشاهان سلسله «گنگا Ganga»تقدیم شده است. کونارک، در زبان سانسکریت به معنی زاویه‌های خورشید یا گوشه‌های خورشید می باشد، که اشاره به خدای خورشید یعنی «سوریا Surya» دارد. یکی از مهمترین میراث ناملموس ایالت اودیشا، رقص سنتی_کلاسیک این ایالت به نام «اودیسی Odissi» می باشد. بر طبق کاوشپ‌های باستان‌شناسی در این منطقه، این رقص، یکی از رقص‌های کلاسیک باستانی در شبه قاره هند است. از این رقص در کتاب کهن «ناتیاشاسترا Natyashastra» که 200 سال قبل از میلاد  نوشته شده و درواقع فرهنگ کاملی درباره هنرهایی چون رقص، موسیقی، آواز خوانی، نوازندگی،  طراحی صحنه، آرایش و پیرایش رقصنده، نورپردازی صحنه و رفتار و حرکات یک رقصنده و خواننده در عهد باستان می باشد، نام برده شده است. ایالت اودیشا یکی از مهمترین مناطقی در هند است که هنوز قبایل ابتدایی با شیوه زندگی خاص خود در آن ساکن هستند. حدود 62 قبیله مختلف در اودیشا ساکن می باشند و هر ساله هزاران گردشگر از سراسر دنیا به تماشای آنان می‌آیند. مرکز گردشگری فرهنگی ایالت اودیشا، برای بازدید از این قبایل برنامه‌های خاصی را در طول سال تدارک دیده است. مهمترین این برنامه‌ها دیدار از شیوه و مکان زندگی ایشان، رقص‌های فولکور، پوشاک و خوراک خاص ایشان و همچنین هنرها و صنایع‌دستی می‌باشد.

از مهمترین قبایلی که اغلب گردشگران از آنها بازدید به عمل می آورند، این شش قبیله می‌باشند:

• قبیله سورا Saura Tribe

• قبیله کونده Kondh Tribe

• قبیله دونگوری Dungurai Tribe

• قبیله بوندا Bonda Tribe

• قبیله گودوبا Godoba Tribe

• قبیله مالی Mali tribe

از دیگر مکان‌های باستانی گردشگری در این ایالت، باید به غار معابد باستانی «اودای گیری Udayagiri» و «کانداگیری Khandagiri» که متعلق به دو قرن پیش از میلاد می‌باشد و به «غارهای کاتاکا Kattaka Caves»، معروف‌اند، اشاره کرد. این غار_ معابد حدود 117 عدد هستند که بر طبق باور باستان‌شناسان هندی، متعلق به راهبان مذهب «جین Jain»  بوده‌اند و نزدیک مرکز ایالت اودیشا یعنی بهوبان‌ایشور، قرار گرفته اند. معنی کلمه اودای گیری، در زبان هندی  "تپه های طلوع خورشید" و کاندا گیری، به معنی "تپه‌های شکسته شده" می باشد.

از مهمترین جشنواره ها در این ایالت باید به :

• جشنواره «راجا پربا Raja Parba» : این جشنواره چهار روزه زنانه هر ساله در «ماه جونJune»، برگزار می شود. نخستین روز این جشنواره را «پیلی راجا Pahili Raja» می‌خوانند. دومین روز را «میتونا Mithuna»، سومین  روز را «بهوداها   Bhu Daaha» و چهارمین یعنی آخرین روز را، «واسوماتی سنانا Vasumati Snana» می‌نامند. در آخرین و چهارمین روز این جشنواره، زنان با سنگ سمباده که نماد الهه مادر «بومی Bhumi» می‌باشد و خمیر زردچوبه و شیر مخلوط شده، حمام می کنند. سپس به موهای خود گل های تازه آویخته و پیشانی خویش را با خال سرخ رنگ تزیین می‌کنند. پس از آراستن خویش، تمام میوه‌های فصل را در سینی بزرگی گرد‌آورده و به بومی، الهه مادر، تقدیم می کنند. روز پیش از شروع جشنواره را «سجاباجا Sajabaja»  می‌نامند که در این روز، زنان به تمیز کردن خانه و آشپزخانه پرداخته، سپس یک سنگ سمباده و ادویه جات مختلف و معطر هندی را بیرون از قفسه‌های آشپزخانه می‌گذارند. در این سه روز زنان به استراحت پرداخته و معاف از کارهای روزمره خانگی هستند. ساری‌‌های رنگی زیبا و نو بر تن کرده، به خود عطر زده و جواهرات گران‌قیمت خود را بر خود می‌آویزند. زنان و دختران در این سه روز به درختان طناب آویزان کرده و با شور و شعف فراوان تاب بازی می‌کنند. درواقع، بنا بر باور هندوها، این جشنواره برای روزهای عادت ماهیانه مادر زمین «بودوی Bhudevi»  که همسر «ویشنو Vishnu»، یکی از خدایان سه‌گانه در هندویسم می باشد، برگزار می گردد. کلمه «راجاسRajas» در زبان سانسکریت، به معنی "عادت ماهیانه" بوده و  زنانی را که عادت ماهیانه می شوند را، «راجاس والا Rajaswala»  می‌نامند. این جشنواره، در تقدیس این مدت زمانی زنانه و تقدیس باروری می‌باشد. ضمنا در این چهار روز، مردان تمامی وسایل کشاورزی را شسته و تمیز کرده و سپس آنها را مورد تقدیس قرار می‌دهند. زیرا در این ماه مردم منتظر باران‌های موسمی نیز هستند که برای کشاورزی هند بسیار مهم تلقی می‌شود.

• جشنواره «نوکایی Nuakhai» : این جشنواره، در ماه‌های اگوست و سپتامبر برگزار می شود و جشنواره‌ای کشاورزی، محسوب می شود که در آن، دانه برنج را تقدیس می‌کنند. دانه‌ای که خوراک کل مردم شبه قاره هند می‌باشد. این روز در تقویم ایالت اودیشا، تعطیل رسمی بشمار می آید. کلمه نوکایی، به معنی خوراک تازه می‌باشد. در این روز، زنان از برنج، نوعی کیک سنتی به نام «آرسا پیتا Pithaa Arsaa » برای خانواده خود تهیه می‌کنند و برنج تازه برداشت شده را در زمان «لگنا Lagna» که درواقع وقت خاصی از روز، برای برگزاری این جشنواره است و به معنی زمان خوش یمن می‌باشد، به الهه مادر یعنی «سامال ایشوری Samaleswari»، تقدیم می‌کنند. بر طبق یافته‌های باستان‌شناسی، قدمت این جشنواره به 3000 سال پیش برمی‌گردد.

• جشنواره «سیتالاشستی Sitalasasthi»  : این جشنواره، در تقدیس ازدواج «شیوا Shiva»  یکی از خدایان سه‌گانه در هندویسم با «پروتی Parvati»، ایزد بانوی عشق، ازدواج و فرزند‌آوری  می‌باشد. در این روز نمایش‌هایی بر مبنای این اسطوره، برگزار می شود.